نحوه ساخت توکن بر بستر اتریوم

ساخت توکن اختصاصی روی بلاکچین اتریوم، چه برای یک پروژه جدید، چه برای برنامه های وفاداری یا حتی فقط برای امتحان کردن، اصلا کار پیچیده ای نیست. شما هم می تونید با کدنویسی و استفاده از ابزارهای به روز و مطمئن این کار رو انجام بدید، هم می تونید بدون نیاز به حتی یک خط کد، با پلتفرم های آنلاین توکن ساز به هدفتون برسید. این مقاله مثل یه راهنمای جامع و قدم به قدم عمل می کنه تا بتونید به راحتی توکن ERC20 خودتون رو بسازید و حتی برای عرضه اون هم آماده بشید.

اگه تا حالا فکر می کردید که ساخت توکن یه کار فقط برای برنامه نویس های حرفه ایه، باید بگم که سخت در اشتباهید! دنیای بلاکچین اونقدر پیشرفت کرده که ابزارها و روش های مختلفی برای همه، از تازه کارها گرفته تا توسعه دهنده های با تجربه، فراهم کرده. اتریوم، به عنوان یکی از قوی ترین و محبوب ترین بسترهای بلاکچین، این امکان رو به شما می ده که با استاندارد ERC20، توکن هایی بسازید که تو کل اکوسیستم کریپتو قابل استفاده باشن.

تو این راهنما، قراره تمام جوانب نحوه ساخت توکن بر بستر اتریوم رو از سیر تا پیاز بررسی کنیم. از اینکه اصلاً توکن چیه و چرا باید بسازیمش، تا مراحل عملی ساختش، هم با کدنویسی و هم بدون کدنویسی. حتی بهتون می گیم چطور توکنتون رو عرضه کنید و چطور امنیتش رو بالا ببرید. پس اگه آماده اید که وارد دنیای هیجان انگیز توکن سازی بشید، با ما همراه باشید.

بخش اول: درک مفاهیم اولیه و پیش نیازها

قبل از اینکه آستین ها رو بالا بزنیم و بریم سراغ ساخت توکن، لازمه یه سری مفاهیم اولیه رو با هم مرور کنیم. اینجوری وقتی وارد مراحل عملی می شیم، همه چیز برامون شفاف و روشنه و مثل آب خوردن پیش میره.

توکن چیه و چرا باید بسازیمش؟

خب، اول از همه بیایید ببینیم اصلاً توکن یعنی چی. خیلی ها توکن و کوین رو با هم اشتباه می گیرن. کوین ها (مثل بیت کوین یا خود اتریوم) ارزهای دیجیتالی هستن که بلاکچین مخصوص به خودشون رو دارن. اما توکن ها، روی بلاکچین های موجود (مثل اتریوم) ساخته می شن. مثل این می مونه که بیت کوین یه کشور مستقله با پول خودش، اما یه توکن مثل یه واحد پوله که تو همون کشور اتریوم معامله می شه و قوانینش رو از اتریوم می گیره.

حالا چرا باید توکن بسازیم؟ کاربردهای توکن ها خیلی زیاده و بستگی به خلاقیت شما داره. مثلاً:

• برای جمع آوری سرمایه برای یه پروژه جدید (همون کاری که تو ICO ها انجام می شه).
• برای برنامه های وفاداری و پاداش دهی به مشتری ها (مثل امتیاز باشگاه مشتریان، ولی روی بلاکچین!).
• به عنوان ارز داخل بازی های کامپیوتری.
• برای توکنیزه کردن دارایی های واقعی (مثل بخشی از یه خونه، یه اثر هنری یا حتی سهام یه شرکت).
• برای حق رأی و مشارکت تو مدیریت یه پروژه غیرمتمرکز (Governance Tokens).

پس، توکن ها می تونن خیلی بیشتر از یه پول ساده باشن و برای هر مدل کسب وکار یا ایده ای، یه راه حل نوآورانه ارائه بدن.

اتریوم، پایه و اساس توکن های شما

چرا اتریوم اینقدر برای ساخت توکن محبوبه؟ اتریوم یه پلتفرم بلاکچین فوق العاده قویه که به شما اجازه می ده قراردادهای هوشمند بنویسید و اجرا کنید. این قراردادهای هوشمند، کدهای کامپیوتری هستن که خودشون کارشون رو انجام می دن و نیازی به واسطه ندارن. وقتی شما یه توکن می سازید، در واقع یه قرارداد هوشمند روی اتریوم می نویسید که قوانین توکن شما رو مشخص می کنه.

ماشین مجازی اتریوم (EVM): این یه بخش اساسی از اتریومه که به قراردادهای هوشمند اجازه می ده روی شبکه اجرا بشن. هر تراکنش یا اجرای قراردادی روی اتریوم، توسط این ماشین مجازی پردازش می شه.

گس (Gas) و کارمزد تراکنش ها: اتریوم برای اینکه جلوی اسپم رو بگیره و مطمئن بشه هر کاری که روی شبکش انجام می شه یه هزینه کوچیک داره، از مفهوم گس استفاده می کنه. گس مثل بنزین ماشین می مونه. هر عملیاتی که روی بلاکچین اتریوم انجام می شه، مقداری گس مصرف می کنه و شما باید با پرداخت ETH (ارز اصلی اتریوم) هزینه این گس رو بپردازید. این هزینه بسته به شلوغی شبکه و پیچیدگی عملیات متفاوته.

استاندارد ERC20: زبان مشترک همه توکن ها

حالا می رسیم به ستاره این مقاله، استاندارد ERC20. این استاندارد یه سری قوانین و توابع رو مشخص می کنه که هر توکنی روی اتریوم باید ازش پیروی کنه. فکر کنید ERC20 مثل یه زبان مشترک بین همه توکن های اتریوم و کیف پول ها و صرافی هاست. اگه توکن شما این استاندارد رو رعایت کنه، همه جا شناخته می شه و با بقیه توکن ها و پلتفرم ها می تونه به راحتی تعامل کنه.

این استاندارد شامل توابع ضروری و اختیاری می شه. بیایید با هم ببینیم این توابع چی هستن:

توابع ضروری ERC20 (استاندارد Functions):

تابع	توضیح ساده
totalSupply()	کل توکن هایی که وجود دارن رو نشون می ده. مثل کل اسکناس های یه واحد پول.
balanceOf(address _owner)	موجودی توکن یه آدرس خاص رو می گه. مثلاً می گه فلان کیف پول چقدر از توکن شما داره.
transfer(address _to, uint256 _value)	برای انتقال توکن از کیف پول شما به یه کیف پول دیگه استفاده می شه.
approve(address _spender, uint256 _value)	به یه آدرس دیگه (مثلاً یه صرافی غیرمتمرکز) اجازه می ده تا مقدار مشخصی از توکن های شما رو خرج کنه.
transferFrom(address _from, address _to, uint256 _value)	وقتی آدرسی اجازه داره توکن های شما رو خرج کنه، با این تابع می تونه توکن رو از آدرس شما به آدرس دیگه منتقل کنه.
allowance(address _owner, address _spender)	نشون می ده که یه آدرس خاص، چقدر اجازه داره از توکن های یه آدرس دیگه خرج کنه.

توابع اختیاری (Optional Functions):

• name(): اسم توکن رو برمی گردونه (مثلاً My Awesome Token).
• symbol(): نماد توکن رو نشون می ده (مثلاً MAT).
• decimals(): تعداد اعشار توکن رو مشخص می کنه. مثلاً اگه 18 باشه، یعنی توکن می تونه تا 18 رقم بعد از اعشار تقسیم بشه (مثل اتر).

ابزارهای ضروری که بهشون نیاز دارید

برای اینکه بتونیم توکن بسازیم، به چند ابزار کلیدی نیاز داریم:

کیف پول Web3 (MetaMask)

متامسک (MetaMask) مثل دروازه ورود شما به دنیای بلاکچینه. یه کیف پول Web3 که به راحتی به مرورگر کروم، فایرفاکس یا حتی گوشی موبایلتون اضافه می شه و بهتون اجازه می ده با اپلیکیشن های غیرمتمرکز (dApps) و شبکه های بلاکچین تعامل کنید. بدون متامسک، عملاً کاری نمی تونیم انجام بدیم.

• نصب و راه اندازی: نصبش مثل نصب هر افزونه دیگه ای راحته. بعد از نصب، باید یه کیف پول جدید بسازید یا اگه از قبل دارید، اون رو بازیابی کنید. یادتون باشه، اون ۱۲ یا ۲۴ کلمه بازیابی (seed phrase) رو حتماً یه جای امن یادداشت کنید و به هیچکس نشون ندید. این کلمات کلید تمام دارایی های شما هستن!
• اضافه کردن شبکه ها: متامسک به صورت پیش فرض به شبکه اصلی اتریوم وصله، ولی می تونید شبکه های آزمایشی مثل سپولیا (Sepolia) یا هولسکی (Holesky) رو هم بهش اضافه کنید.

انتخاب شبکه (Mainnet یا Testnet)

خب، می خواید توکن تون رو روی کدوم شبکه بسازید؟

• شبکه آزمایشی (Testnet): این شبکه ها برای آزمایش و یادگیری هستن. توکن ها و اترهای تستی که تو این شبکه ها استفاده می شن، هیچ ارزش واقعی ندارن. برای شروع کار و بدون اینکه هزینه ای بپردازید، بهترین گزینه استفاده از تست نته. شبکه های سپولیا و هولسکی الان فعال ترین تست نت های اتریوم هستن. می تونید از Faucetها (مثل QuickNode Faucet یا Alchemy Faucet) اتر تستی بگیرید.
• شبکه اصلی (Mainnet): این همون شبکه واقعی اتریومه که توکن ها و ارزهای دیجیتال واقعی روش معامله می شن. وقتی مطمئن شدید توکن تون بی نقصه و همه چیزش اوکیه، می تونید اون رو روی شبکه اصلی دیپلوی کنید. یادتون باشه که دیپلوی کردن روی شبکه اصلی، هزینه گس واقعی داره و باید ETH واقعی تو کیف پولتون داشته باشید.

سایر ابزارها

• Remix IDE: یه محیط توسعه آنلاین (IDE) برای زبان سالیدیتیه. اگه قصد کدنویسی دارید، ریمیکس بهترین جا برای شروع کار و تست قراردادهای هوشمنده، چون نیازی به نصب نرم افزار خاصی نداره.
• Etherscan/SepoliaScan: اینا اکسپلوررهای بلاکچین هستن که به شما اجازه می دن تراکنش ها و قراردادهای هوشمند رو روی بلاکچین ردیابی کنید و جزئیاتشون رو ببینید. برای تست نت سپولیا، از SepoliaScan استفاده می کنیم.

بخش دوم: آموزش ساخت توکن ERC20 بدون کدنویسی (آسان ترین راه)

اگه با کدنویسی زیاد حال نمی کنید یا دانش برنامه نویسی ندارید، اصلاً نگران نباشید! ابزارهای آنلاین زیادی وجود دارن که به شما کمک می کنن بدون نوشتن حتی یک خط کد، توکن ERC20 خودتون رو بسازید. این روش فوق العاده سریع و ساده است و برای کارآفرین ها یا کسانی که می خوان فقط یه توکن ساده بسازن، عالیه.

معرفی پلتفرم های توکن ساز آنلاین

پلتفرم های مختلفی این سرویس رو ارائه می دن. چندتا از معروف هاشون رو اینجا بهتون معرفی می کنم:

• Ethereum Token Creator by Smithii: یه پلتفرم ساده و کاربردی.
• CoinFactory: ابزاری دیگه برای ساخت توکن.
• TokenTool: یه گزینه دیگه برای کسانی که دنبال سادگی هستن.

یه نکته خیلی مهم: قبل از اینکه پلتفرمی رو انتخاب کنید، حتماً درباره اعتبار و امنیتش تحقیق کنید. چون این پلتفرم ها با قراردادهای هوشمند سروکار دارن، ممکنه نقص های امنیتی یا حتی کلاهبرداری هایی توشون باشه. پس حسابی چشم و گوش بسته عمل نکنید!

صفر تا صد ساخت توکن با یه پلتفرم (مثلاً Smithii)

برای مثال، ما از Ethereum Token Creator شرکت Smithii استفاده می کنیم، چون رابط کاربری ساده ای داره. مراحل کار به این شکله:

گام ۱: اتصال کیف پول متامسک به پلتفرم

اول از همه باید متامسک رو روی مرورگرتون نصب کرده باشید (اگه نکردید، برگردید بخش اول و نصبش کنید!). بعد وارد سایت Ethereum Token Creator بشید. تو سایت، یه دکمه برای «Connect Wallet» یا «Connect your Wallet first» پیدا می کنید. روش کلیک کنید و متامسک رو انتخاب کنید تا کیف پولتون به پلتفرم وصل بشه.

گام ۲: تعیین مشخصات اصلی توکن

حالا باید اطلاعات اصلی توکنتون رو وارد کنید. این ها همون توابع اختیاری استاندارد ERC20 هستن که بالاتر توضیح دادیم:

• Name (نام): اسم کامل توکن شما (مثلاً My Awesome Token).
• Symbol (نماد): نماد اختصاری توکن (مثلاً MAT یا MYT). این معمولاً 3-4 حرفه.
• Supply (عرضه کل): تعداد کل توکن هایی که می خواید بسازید. مثلاً 10,000,000 (ده میلیون).
• Decimals (اعشار): تعداد ارقام بعد از اعشار. معمولاً 18 در نظر گرفته می شه، ولی می تونید 0 تا 18 انتخاب کنید.

گام ۳: پیکربندی قابلیت های پیشرفته (اختیاری)

بعضی پلتفرم ها قابلیت های پیشرفته ای هم ارائه می دن که می تونید انتخابشون کنید. تو Smithii این گزینه ها ممکنه شامل موارد زیر باشه:

• Tax (مالیات): می تونید درصدی رو به عنوان مالیات روی هر تراکنش تنظیم کنید که به یه آدرس مشخص ارسال بشه. بعضی پروژه ها از این طریق هزینه های عملیات خودشون رو تأمین می کنن.
• Multiple Wallets Distribution (توزیع بین کیف پول های مختلف): اگه می خواید توکن های اولیه تون بین چند کیف پول تقسیم بشه، می تونید این گزینه رو فعال کنید و آدرس ها رو وارد کنید.
• Anti-Bot / Anti-Whale (ضد ربات/ضد نهنگ): این قابلیت ها برای جلوگیری از دستکاری بازار توسط ربات ها یا نهنگ ها (کسانی که مقدار زیادی توکن دارن) هستن. مثلاً می تونید محدودیت خرید و فروش برای هر کیف پول یا حداکثر نگهداری توکن رو تعیین کنید.
• Airdrop Mode: حالتی که توکن ها رو برای ایردراپ آماده می کنه.
• DEXTools Socials + Banner: امکان اضافه کردن اطلاعات توکن به پلتفرم های تحلیلی مثل DEXTools.

گام ۴: بررسی هزینه ها و تأیید نهایی ساخت توکن

بعد از اینکه همه چیز رو تنظیم کردید، پلتفرم هزینه های مربوط به ساخت توکن (کارمزد خودشون به علاوه گس فی اتریوم) رو بهتون نشون می ده. اگه دارید روی تست نت کار می کنید، این هزینه ها تستی هستن. اگه روی شبکه اصلی هستید، باید ETH کافی تو کیف پولتون داشته باشید.

همیشه قبل از تایید نهایی، تمام مشخصات توکن و هزینه ها رو یک بار دیگه با دقت بررسی کنید. کوچکترین اشتباه، ممکنه به ضرر شما تموم بشه و برگشت ناپذیر باشه.

روی دکمه «Create Token» یا مشابه اون کلیک کنید و تراکنش رو تو متامسک تأیید کنید. بعد از چند لحظه (که ممکنه بسته به شلوغی شبکه کمی طول بکشه)، توکن شما ساخته می شه!

گام ۵: افزودن توکن به متامسک و مشاهده آن

حالا که توکن تون ساخته شده، ممکنه به صورت خودکار تو متامسک ظاهر نشه. برای اینکه توکنتون رو تو کیف پولتون ببینید، باید آدرس قرارداد توکن رو (که پلتفرم توکن ساز بهتون می ده یا می تونید از Etherscan پیدا کنید) تو متامسک اضافه کنید. برید تو متامسک، بخش «Tokens» رو انتخاب کنید و روی «Import tokens» یا «Add Token» کلیک کنید. آدرس قرارداد رو وارد کنید و بقیه اطلاعات (نماد و اعشار) خودشون پر می شن. به همین سادگی، توکن جدیدتون تو کیف پولتون ظاهر می شه و می تونید موجودیش رو ببینید.

بخش سوم: آموزش ساخت توکن ERC20 با کدنویسی (برای خفن ها!)

اگه کمی با برنامه نویسی آشنایی دارید یا می خواید کنترل کامل روی توکن تون داشته باشید، کدنویسی بهترین راهه. اینجا بهتون یاد می دیم چطور با استفاده از زبان سالیدیتی (Solidity) و محیط توسعه Remix IDE، توکن ERC20 خودتون رو بسازید. نگران نباشید، با استفاده از کتابخونه های آماده مثل OpenZeppelin، این کار خیلی راحت تر از چیزیه که فکر می کنید.

آشنایی با سالیدیتی و Remix IDE

سالیدیتی (Solidity): این زبان برنامه نویسی مخصوص نوشتن قراردادهای هوشمند روی پلتفرم اتریومه. اگه با زبان هایی مثل جاوا اسکریپت آشنا باشید، یادگیری سالیدیتی براتون راحت تره. البته نیازی نیست خیلی عمیق بشید، ما فقط به بخش های مهمش برای ساخت توکن می پردازیم.

Remix IDE: همونطور که قبل تر گفتم، Remix یه محیط توسعه آنلاینه که به شما امکان می ده کدهای سالیدیتی رو بنویسید، کامپایل کنید و دیپلوی کنید. این ابزار خیلی کاربردیه، مخصوصاً برای شروع کار، چون نیازی به نصب هیچ نرم افزاری ندارید و همه چیز تو مرورگرتون انجام می شه.

چرا OpenZeppelin به کارمون میاد؟

فرض کنید می خواید یه خونه بسازید. می تونید همه چیز رو از صفر طراحی و اجرا کنید، یا می تونید از نقشه ها و قالب های آماده و امتحان شده استفاده کنید که مهندس های خبره از قبل ساختن و تست کردن. OpenZeppelin هم دقیقاً همین کار رو برای قراردادهای هوشمند انجام می ده. این کتابخونه مجموعه ای از قراردادهای هوشمند استاندارد، امن و ممیزی شده (Audited) رو ارائه می ده که می تونید ازشون استفاده کنید. استفاده از OpenZeppelin دو تا مزیت بزرگ داره:

• امنیت: قراردادهای این کتابخونه توسط متخصصین زیادی بررسی و تست شدن، پس احتمال باگ های امنیتی توشون خیلی کمه.
• کارایی: نیازی نیست همه چیز رو از صفر بنویسید، می تونید از کدهای آماده و بهینه استفاده کنید و فقط بخش های مورد نیازتون رو شخصی سازی کنید.

مراحل گام به گام کدنویسی و دیپلوی توکن

گام ۱: راه اندازی Remix IDE و ایجاد یک فایل جدید

اول از همه، مرورگرتون رو باز کنید و وارد آدرس Remix IDE بشید. تو محیط Remix، سمت چپ یه پنل فایل ها می بینید. روی آیکون «Create new file» (معمولاً یه برگه سفید با علامت +) کلیک کنید و یه اسم برای فایل جدیدتون انتخاب کنید، مثلاً MyToken.sol. حتماً پسوند .sol رو آخرش بذارید.

گام ۲: وارد کردن کد قرارداد هوشمند ERC20 و شخصی سازی آن

حالا وقتشه که کد رو داخل فایل MyToken.sol کپی کنید. ما از کد OpenZeppelin استفاده می کنیم:

// SPDX-License-Identifier: MIT
pragma solidity ^0.8.20; // استفاده از آخرین نسخه پایدار
import @openzeppelin/contracts/token/ERC20/ERC20.sol; // وارد کردن استاندارد ERC20

contract MyAwesomeToken is ERC20 {
    // سازنده قرارداد: نام، نماد و عرضه اولیه را مشخص می کند
    constructor(string memory name_, string memory symbol_, uint256 initialSupply) ERC20(name_, symbol_) {
        // مینت کردن عرضه اولیه توکن ها و ارسال به سازنده قرارداد
        _mint(msg.sender, initialSupply);
    }

    // اینجا می توانید توابع سفارشی دیگری اضافه کنید (اختیاری)
    // مثلاً افزودن قابلیت Pausable (مکث پذیر)، Burnable (قابل سوزاندن) و ...
}

توضیح خط به خط کد:

• // SPDX-License-Identifier: MIT: این خط مربوط به لایسنس (مجوز) کد شماست.
• pragma solidity ^0.8.20;: به کامپایلر می گه که از کدوم نسخه سالیدیتی باید استفاده کنه. ^ یعنی از این نسخه به بالا، اما نه نسخه های اصلی بعدی (مثل 0.9.0).
• import @openzeppelin/contracts/token/ERC20/ERC20.sol;: این خط می گه که داریم قرارداد استاندارد ERC20 رو از کتابخونه OpenZeppelin وارد می کنیم.
• contract MyAwesomeToken is ERC20 { ... }: این خط تعریف قرارداد هوشمند شماست. اسم قرارداد رو MyAwesomeToken گذاشتیم و با is ERC20 بهش می گیم که این یه توکن استاندارد ERC20 هست.
• constructor(string memory name_, string memory symbol_, uint256 initialSupply) ERC20(name_, symbol_) { ... }: این بخش «سازنده» (Constructor) قرارداد شماست. وقتی قرارداد رو برای اولین بار دیپلوی می کنید، این تابع اجرا می شه. سه تا پارامتر می گیره:
  • name_: اسم کامل توکن شما.
  • symbol_: نماد توکن شما.
  • initialSupply: تعداد کل توکن هایی که در ابتدا می خواید ساخته بشن و به کسی که قرارداد رو دیپلوی می کنه (msg.sender) داده بشن.

  تابع ERC20(name_, symbol_) هم اسم و نماد رو به قرارداد اصلی ERC20 از OpenZeppelin منتقل می کنه.

• _mint(msg.sender, initialSupply);: این تابع (که از OpenZeppelin میاد) توکن ها رو ایجاد می کنه و به آدرس msg.sender (یعنی شما که قرارداد رو دیپلوی می کنید) ارسال می کنه.

گام ۳: کامپایل کردن قرارداد

حالا که کد رو نوشتید، باید اون رو کامپایل کنید. کامپایل کردن یعنی تبدیل کد سالیدیتی به کدی که ماشین مجازی اتریوم (EVM) می فهمه.

1. تو پنل سمت چپ Remix، روی آیکون «Solidity compiler» (یه مربع که دو تا فلش داره) کلیک کنید.
2. مطمئن بشید که نسخه کامپایلر (Compiler Version) با ورژن pragma تو کدتون (مثلاً 0.8.20) همخوانی داره یا بالاتر از اونه. Remix معمولاً خودش بهترین نسخه رو پیشنهاد می ده.
3. روی دکمه «Compile MyToken.sol» (یا هر اسمی که برای فایل تون گذاشتید) کلیک کنید. اگه خطایی نبود، یه تیک سبز می بینید و آماده رفتن به مرحله بعدی هستید.

گام ۴: استقرار قرارداد در شبکه آزمایشی (Deploy)

حالا وقتشه قرارداد هوشمندتون رو روی یه شبکه بلاکچین (مثلاً سپولیا) قرار بدید.

1. تو پنل سمت چپ Remix، روی آیکون «Deploy & Run Transactions» (یه لوگوی اتریوم با یه فلش) کلیک کنید.
2. در بخش «Environment»، گزینه «Injected Provider – MetaMask» رو انتخاب کنید. این کار باعث می شه Remix به متامسک شما وصل بشه.
3. مطمئن بشید تو متامسک، شبکه «Sepolia Test Network» (یا هر تست نت دیگه ای که می خواید) رو انتخاب کردید.
4. زیر بخش «Contract»، مطمئن بشید که MyAwesomeToken (اسم قراردادتون) انتخاب شده.
5. حالا باید پارامترهای سازنده رو وارد کنید: اسم توکن، نماد توکن و عرضه اولیه. مثلاً: MyToken, MT, 1000000000000000000000000 (این عدد یعنی 1 میلیون توکن با 18 رقم اعشار).
6. روی دکمه «Deploy» کلیک کنید.

گام ۵: تأیید تراکنش در کیف پول متامسک

با کلیک روی «Deploy»، متامسک یه پنجره براتون باز می کنه و ازتون می خواد تراکنش رو تأیید کنید. اینجا هزینه ای که برای گس باید بپردازید (البته اگه روی تست نت باشید، این اتر تستی هست) نشون داده می شه. روی «Confirm» کلیک کنید.

گام ۶: مشاهده جزئیات قرارداد و توکن ها در Etherscan/SepoliaScan

بعد از تأیید تراکنش، ممکنه چند لحظه طول بکشه تا قرارداد شما روی بلاکچین دیپلوی بشه. وقتی عملیات تموم شد، تو بخش «Deployed Contracts» در Remix، آدرس قرارداد دیپلوی شده رو می بینید. روی دکمه کپی کنار آدرس کلیک کنید. حالا برید تو SepoliaScan (برای تست نت سپولیا) و آدرس قرارداد رو تو قسمت جستجو وارد کنید. اینجا می تونید همه جزئیات توکنتون رو ببینید، از جمله اسم، نماد، عرضه کل و تراکنش هایی که باهاش انجام شده.

برای دیدن توکن تو متامسک، آدرس قرارداد رو تو بخش «Import tokens» متامسک وارد کنید تا توکنتون به لیست توکن ها اضافه بشه.

گام ۷ (اختیاری): استقرار توکن روی شبکه اصلی اتریوم

اگه تمام تست ها رو انجام دادید و از عملکرد توکن تون کاملاً مطمئن هستید، می تونید اون رو روی شبکه اصلی اتریوم دیپلوی کنید. مراحل دقیقاً مثل گام های ۴ و ۵ هست، فقط این بار باید تو متامسک شبکه اصلی اتریوم (Ethereum Mainnet) رو انتخاب کنید و حواستون به هزینه های گس واقعی باشه. همیشه قبل از دیپلوی روی شبکه اصلی، از کدهاتون حسابی مطمئن باشید، چون برگشت ناپذیره و هر باگی می تونه خسارت زیادی به بار بیاره.

بخش چهارم: پس از ساخت توکن: عرضه، ارزش گذاری و مدیریت

خب، توکن تون رو ساختید، حالا چی؟ ساختن توکن فقط قدم اوله. اگه می خواید توکن تون به درد بخوره و مردم بتونن ازش استفاده کنن، باید اون رو عرضه کنید، بهش ارزش بدید و حواستون به امنیتش باشه.

توکنتون رو چطور عرضه کنید؟

بعد از ساخت توکن، باید راهی برای خرید و فروش اون فراهم کنید. دو تا راه اصلی برای این کار وجود داره:

استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) و صرافی های غیرمتمرکز (DEX)

اگه می خواید توکن تون به صورت غیرمتمرکز خرید و فروش بشه، بهترین راه استفاده از استخرهای نقدینگی در صرافی های غیرمتمرکزه. یونی سواپ (Uniswap) یکی از معروف ترین صرافی های غیرمتمرکزه که روی اتریوم فعالیت می کنه. با ایجاد یه استخر نقدینگی، می تونید توکن خودتون رو با یه ارز دیگه (مثل ETH یا یه استیبل کوین مثل USDT) جفت کنید تا مردم بتونن توکنتون رو خرید و فروش کنن.

عرضه اولیه کوین (ICO / IEO / IDO)

این روش ها برای جمع آوری سرمایه برای پروژه های جدید استفاده می شن. تو ICO (Initial Coin Offering)، پروژه توکن های خودش رو مستقیماً به سرمایه گذاران می فروشه. IEO (Initial Exchange Offering) توسط صرافی ها و IDO (Initial DEX Offering) روی صرافی های غیرمتمرکز انجام می شه. این روش ها پیچیدگی های قانونی و بازاریابی خودشون رو دارن.

ساخت استخر نقدینگی (Liquidity Pool) آسون تر از چیزی که فکر می کنید

ایجاد یه استخر نقدینگی روی یونی سواپ یا پلتفرم های مشابه، به توکن شما اجازه می ده که مثل بقیه ارزها معامله بشه. اینجا چندتا نکته مهم هست که باید بدونید:

• هزینه ها: برای ساخت استخر، باید مقداری از توکن خودتون و مقداری از جفت ارز انتخابی (مثلاً ETH یا USDT) رو به استخر واریز کنید. این میشه نقدینگی اولیه. علاوه بر این، باید هزینه گس برای ایجاد استخر رو هم بپردازید.
• ریسک ضرر ناپایدار (Impermanent Loss): این یه مفهوم مهمه که باید راجع بهش تحقیق کنید. اگه قیمت توکن شما نسبت به جفت ارز پایه تغییر زیادی کنه، ممکنه دچار ضرر ناپایدار بشید.
• مراحل عملیاتی (مثلاً در یونی سواپ):
  1. اتصال کیف پول: کیف پول متامسک تون رو به یونی سواپ وصل کنید.
  2. انتخاب جفت ارز: توکن خودتون رو با یه ارز دیگه (که معمولاً استیبل کوین یا ETH هست) جفت کنید.
  3. تعیین نسبت و افزودن نقدینگی: مقدار مساوی از هر دو توکن رو (بر اساس ارزش دلاری) به استخر اضافه کنید.
  4. تأیید تراکنش: تراکنش رو تو متامسک تأیید کنید.

با انجام این کار، توکن شما تو بازار آزاد قابل خرید و فروش می شه.

چه چیزی به توکن شما ارزش میده؟

ساخت یه توکن آسونه، اما بهش ارزش دادن، یه داستان دیگه ست. اگه توکن شما پشتوانه قوی و کاربرد واقعی نداشته باشه، مثل یه اسکناس بی اعتبار می مونه. برای اینکه توکن تون ارزش پیدا کنه، باید روی موارد زیر کار کنید:

• وایت پیپر (Whitepaper) و نقشه راه (Roadmap): باید یه سند جامع و شفاف داشته باشید که ایده پروژه، کاربردهای توکن، فناوری پشتش، تیم پروژه و برنامه های آینده رو توضیح بده.
• تیم قوی: یه تیم باتجربه و متخصص که بتونه پروژه رو جلو ببره، خیلی مهمه.
• کاربرد واقعی (Use Case): توکن شما باید مشکلی رو حل کنه یا یه نیازی رو برطرف کنه. مردم چرا باید ازش استفاده کنن؟
• جامعه کاربری (Community): ساخت یه جامعه فعال و درگیر، به پروژه شما جون می ده و باعث پایداریش می شه.
• نوآوری: سعی کنید یه ایده جدید یا یه راه حل بهتر ارائه بدید.

امنیت توکن و قرارداد هوشمند

امنیت توکن از نون شب هم واجب تره! یه باگ کوچیک تو قرارداد هوشمند می تونه باعث از دست رفتن تمام دارایی ها بشه. برای همین:

• ممیزی امنیتی (Security Audit): حتماً قبل از دیپلوی روی شبکه اصلی، قرارداد هوشمندتون رو بدید یه شرکت متخصص ممیزی کنه. اونا کد شما رو از نظر باگ ها و آسیب پذیری ها بررسی می کنن و گزارش می دن.
• استفاده از کتابخانه های امن: همونطور که گفتیم، استفاده از OpenZeppelin تا حد زیادی امنیت رو تضمین می کنه، چون کدهای اونها قبلاً ممیزی شدن.
• قراردادهای قابل ارتقا (Upgradeable Contracts): بعضی قراردادها رو می شه جوری طراحی کرد که بعداً بشه آپدیتشون کرد. این کار انعطاف پذیری بیشتری می ده، اما پیچیدگی های خودش رو هم داره.

امنیت همیشه حرف اول رو می زنه. اگه توکن تون امن نباشه، هر چقدر هم ایده خوبی داشته باشه، به جایی نمی رسه.

سوالات متداول

ساخت توکن ERC20 چقدر هزینه داره؟

هزینه ساخت توکن ERC20 روی اتریوم به عوامل مختلفی بستگی داره. اگه روی شبکه آزمایشی (Testnet) کار کنید، عملاً هزینه ای نداره، چون از اتر تستی استفاده می کنید. اما اگه روی شبکه اصلی (Mainnet) دیپلوی کنید، باید کارمزد گس (Gas Fee) اتریوم رو پرداخت کنید که این هزینه متغیره. عوامل مؤثر روی گس فی عبارتند از: شلوغی شبکه در لحظه دیپلوی، پیچیدگی قرارداد هوشمند شما و قیمتی که برای گس واحد ETH تعیین می کنید. معمولاً این هزینه می تونه از چند ده دلار تا چند صد دلار (یا حتی بیشتر) متغیر باشه.

آیا می شه توکن های NFT (ERC721/ERC1155) هم ساخت؟

بله، قطعاً می شه! اتریوم استانداردهای دیگه ای مثل ERC721 (برای توکن های غیرمثلی یا NFTها) و ERC1155 (برای توکن های چندگانه) هم داره. نحوه ساخت اونا کمی با ERC20 فرق می کنه، چون ویژگی های خاص خودشون رو دارن (مثلاً هر NFT منحصر به فرده و مثل بقیه نیست)، اما اصول کلی (مثل استفاده از سالیدیتی و دیپلوی قرارداد هوشمند) مشابهه. برای ساخت NFT هم می تونید از کتابخانه OpenZeppelin و Remix IDE استفاده کنید.

آیا توکن ساخته شده در شبکه آزمایشی ارزش واقعی داره و قابل فروش هست؟

خیر، توکن هایی که روی شبکه های آزمایشی مثل سپولیا یا هولسکی ساخته می شن، هیچ ارزش مالی واقعی ندارن و نمی شه اونا رو خرید و فروش کرد یا تو صرافی ها لیست کرد. این شبکه ها فقط برای تست، توسعه و یادگیری هستن تا توسعه دهنده ها بدون نگرانی از دست دادن پول واقعی، ایده هاشون رو امتحان کنن.

چگونه می تونم توکن خودم رو در یک صرافی متمرکز لیست کنم؟

لیست کردن توکن در صرافی های متمرکز (مثل بایننس یا کوین بیس) یه فرآیند پیچیده و رقابتیه. شما باید با صرافی تماس بگیرید و درخواست لیست شدن رو ثبت کنید. صرافی ها معیارهای سختی برای پذیرش توکن دارن، مثل: اعتبار وایت پیپر، تیم پروژه، کاربرد واقعی توکن، حجم جامعه کاربری، حجم معاملات پیش بینی شده، امنیت قرارداد هوشمند و البته پرداخت هزینه های لیست شدن (که معمولاً بالاست). این فرآیند ممکنه مدت ها طول بکشه و تضمینی برای پذیرش وجود نداره.

چه مدت طول می کشه تا یک توکن ساخته و عرضه بشه؟

اگه از روش بدون کدنویسی و پلتفرم های آنلاین استفاده کنید، ساخت توکن شاید فقط 10 تا 15 دقیقه طول بکشه. اما اگه با کدنویسی انجام بدید، نوشتن و تست کد ممکنه از چند ساعت تا چند روز زمان ببره. اما عرضه و ارزش گذاری توکن داستان دیگه ایه. ساخت استخر نقدینگی ممکنه در چند ساعت انجام بشه، ولی برای جذب کاربر، ایجاد جامعه، بازاریابی و به دست آوردن ارزش واقعی، باید ماه ها و حتی سال ها تلاش کنید.

بعد از ساخت توکن، آیا امکان تغییر یا به روزرسانی اون وجود داره؟

به صورت پیش فرض، قراردادهای هوشمند روی بلاکچین تغییرناپذیر (Immutable) هستن. یعنی وقتی دیپلوی شدن، دیگه نمی شه کدشون رو عوض کرد. این یکی از اصول امنیت بلاکچینه. اما، راه هایی برای ایجاد قابلیت ارتقا (Upgradeability) در قراردادها وجود داره که با استفاده از الگوهای خاص برنامه نویسی (مثل پروکسی قراردادها) این امکان رو فراهم می کنه که بتونید بعضی قسمت ها رو در آینده تغییر بدید. البته این روش ها پیچیدگی های خودشون رو دارن و باید با دقت زیادی پیاده سازی بشن.

نتیجه گیری

خب رفقا، دیدید که نحوه ساخت توکن بر بستر اتریوم چقدر می تونه هیجان انگیز و در دسترس باشه؟ از ایده اولیه توکن و درک مفاهیم پایه ای مثل ERC20 و گس، تا مراحل عملی ساخت توکن چه با کدنویسی و چه بدون کدنویسی، همه رو با هم بررسی کردیم. دیگه می دونید که با استفاده از ابزارهایی مثل متامسک، Remix IDE و OpenZeppelin، می تونید ایده خودتون رو به یه توکن واقعی تبدیل کنید. حتی درباره اهمیت عرضه توکن تو استخرهای نقدینگی و نکات امنیتی هم حرف زدیم.

یادتون باشه که ساخت توکن، شروع یه سفره، نه پایان اون. برای اینکه توکن شما موفق بشه، باید یه ایده قوی پشتش باشه، کاربرد واقعی داشته باشه، از امنیت بالایی برخوردار باشه و یه جامعه کاربری فعال دور خودش جمع کنه. پس، اگه آماده اید که وارد این دنیای پر از پتانسیل بشید، همین امروز شروع کنید، آزمایش کنید و از یادگیری لذت ببرید!