‎حضور بازنشستگان ارشد دولتی در بخش خصوصی: ویروس یا ویتامین؟

به گزارش لیجار ‎از یک سو این مدیران با خودشان میراثی از نظام دولتی می آرند که پر از پیچیدگی های اداری تصمیم گیری های کند و مقاومت در برابر تغییر است. وقتی این ذهنیت به بخش خصوصی تزریق می شود مثل ویروسی عمل می کند که انعطاف پذیری و سرعت عمل را از شرکت ها می گیرد. بدتر اینکه برخی از این مدیران در دوران خدمتشان به شرکت های خاص خصوصی خدماتی کرده اند چه از طریق رانت اطلاعاتی چه با تسهیل قراردادها و حالا به پاس این «اندوخته معنوی» جذب همان شرکت ها می شوند. نتیجه؟ شبکه ای از منافع متقابل که رقابت سالم را تضعیف می کند و شفافیت را به حاشیه می راند.
‎بعضی هاشان هم پا را فراتر می گذارند و با استفاده از اطلاعاتی که در جایگاه دولتی به دست آورده اند مثل جزئیات مناقصه ها یا تغییرات قوانین خودشان کسب وکار خصوصی راه می اندازند. این سوءاستفاده نه تنها به اعتماد عمومی ضربه می زند بلکه شکاف بین بخش خصوصی و جامعه را عمیق تر می کند. انگار که بخش خصوصی به جای میدان نوآوری زمین بازی بازنشستگان دولتی شده است.
‎اما آیا این داستان فقط نقاط تاریک دارد؟ نه لزوماً. همین مدیران گاهی تجربه ای گران بها با خود می آرند که می تواند به کار بخش خصوصی بیاید. سال ها کار در سیستم دولتی آن ها را با پیچ وخم های قانونی و راه های مدیریت بحران آشنا کرده است مهارتی که در اقتصاد پرنوسان ایران کم ارزش نیست. ارتباطاتشان با بدنه دولت هم می تواند به شرکت ها کمک کند تا موانع بروکراتیک را سریع تر پشت سر بگذارند. حتی گاهی حضورشان به خاطر اعتبار شخصی اعتماد سرمایه گذاران را جلب می کند.
‎با این حال این محاسن زمانی به چشم می آیند که مدیر بازنشسته بتواند خودش را با نیازهای بخش خصوصی تطبیق دهد نه اینکه بخش خصوصی را به شکل دولت درآورد. واقعیت این است که بخش خصوصی ایران برای رقابت در بازار جهانی به چابکی و نوآوری نیاز دارد نه به مدیران بازنشسته ای که هنوز در گذشته سیر می کنند.
‎شاید وقتش رسیده بپرسیم: آیا این چرخه انتقال بخشی از مشکل ساختاری اقتصاد ماست یا فقط نشانه ای از آن؟ حضور بازنشستگان ارشد دولتی در بخش خصوصی می تواند ویتامین باشد اما فقط اگر قواعد بازی تغییر کند و گرنه این ویروس بیش از آنکه درمان کند بیمار می کند.