چگونه شبکه را امن کنیم؟ نکات امنیتی شبکه

چطور مثل آب خوردن شبکه ت رو امن کنی؟ (بدون اینکه موهات سفید شه!)

سلام رفیق! اگه تو هم مثل خیلیای دیگه این روزا بیشتر وقتت رو آنلاین می گذرونی پس حتماً می دونی که امنیت شبکه دیگه یه آپشن نیست یه ضرورته! دیگه دوره ی دزدای سرگردنه تموم شده الان دزدای مدرن پشت کامپیوترهاشون قایم شدن و منتظر یه لحظه غفلت ما هستن تا اطلاعاتمون رو کش برن.

یادت باشه : امنیت شبکه یه مسابقه ی دوی سرعت نیست یه ماراتنه! باید آروم آروم و پیوسته پیش بری و این نکات رو تو زندگی دیجیتالیت جا بندازی. برای دوره Network+ آماده ای؟ بزن بریم!

دیوار اول : فایروال نگهبان همیشه بیدار شبکه ت!

فایروال مثل یه نگهبان قوی و سخت گیره که دم در شبکه ت وایساده و نمی ذاره هرکسی الکی پاشو بذاره تو! این دوستِ دیجیتالی ما ترافیک ورودی و خروجی شبکه ت رو زیر نظر داره و بسته های اطلاعاتی مشکوک رو بلاک می کنه.

فایروال ها دو نوع اصلی دارن :

• فایروال های نرم افزاری : اینا رو می تونی رو کامپیوتر یا گوشیت نصب کنی. ویندوز و macOS خودشون فایروال داخلی دارن ولی می تونی از نرم افزارهای قوی تر هم استفاده کنی.
• فایروال های سخت افزاری : اینا دستگاه های جداگانه ای هستن که بین مودم و شبکه ت قرار می گیرن و کل شبکه رو محافظت می کنن. معمولاً برای شبکه های بزرگ تر و شرکت ها استفاده می شن.

نکته ی مهم : فایروالت رو روشن کن! خیلی از ماها فایروال رو نصب می کنیم ولی یادمون می ره روشنش کنیم. مثل این می مونه که یه قفل گرون قیمت رو در خونه بخری ولی در رو باز بذاری!

در دوم : رمزهای عبور قوی کلیدهای امنیتی قلعه ت!

رمز عبور ضعیف مثل درِ چوبیِ پوسیده می مونه که با یه فوت هم باز می شه! هکرها عاشق رمزهای عبور ضعیف هستن چون مثل آب خوردن می تونن حدسشون بزنن و وارد حساب هات بشن.

چطوری رمز عبور قوی بسازیم؟

• طولانی باشه : حداقل ۱۲ کاراکتر هرچی بیشتر بهتر!
• ترکیبی باشه : از حروف بزرگ و کوچک اعداد و علامت ها استفاده کن.
• شخصی نباشه : از اسم خودت تاریخ تولدت شماره تلفنت و کلمات ساده مثل “password” و “۱۲۳۴۵۶” استفاده نکن.
• متفاوت باشه : برای هر حساب کاربری یه رمز عبور جداگانه بذار. اگه یه جا رمزت لو بره بقیه حساب هات در امان بمونن.

مدیریت رمزهای عبور : یادداشت کردن رمزهای عبور روی کاغذ یا تو فایل های متنی اصلاً ایده ی خوبی نیست! از نرم افزارهای مدیریت رمز عبور استفاده کن. این نرم افزارها رمزهای عبورت رو به صورت امن ذخیره می کنن و فقط با یه رمز عبور اصلی می تونی به همه شون دسترسی داشته باشی. LastPass ۱Password و Bitwarden از بهترین ها هستن.

تونل سوم : وی پی ان سفر امن در دنیای آنلاین!

وی پی ان (VPN) مثل یه تونل مخفیه که ترافیک اینترنتت رو از طریق یه سرور دیگه رد می کنه. این کار چند تا فایده ی خفن داره :

• حریم خصوصی : آدرس آی پی اصلیت مخفی می شه و انگار با یه هویت دیگه وارد اینترنت می شی. اینجوری کسی نمی تونه بفهمه داری چیکار می کنی و کجا می ری.
• امنیت در شبکه های وای فای عمومی : شبکه های وای فای عمومی مثل فرودگاه ها و کافه ها معمولاً امن نیستن. وی پی ان اطلاعاتت رو رمزگذاری می کنه و از هک شدن توسط افراد فضول جلوگیری می کنه.
• دسترسی به محتوای محدود شده : بعضی از سایت ها و سرویس ها تو بعضی کشورها فیلتر هستن. وی پی ان می تونه این محدودیت ها رو دور بزنه و بهت اجازه بده به همه چی دسترسی داشته باشی.

انتخاب وی پی ان مناسب : وی پی ان های رایگان معمولاً سرعت پایینی دارن و ممکنه اطلاعاتت رو جمع آوری کنن. بهتره از وی پی ان های پولی و معتبر استفاده کنی. NordVPN ExpressVPN و Surfshark از گزینه های خوب هستن.

سلاح چهارم : آنتی ویروس جنگجو در برابر بدافزارها!

بدافزارها (Malware) مثل ویروس های کامپیوتری هستن که می تونن به سیستم ت آسیب بزنن اطلاعاتت رو بدزدن یا حتی کامپیوترت رو از کار بندازن. آنتی ویروس مثل یه جنگجوی قوی و آموزش دیده بدافزارها رو شناسایی و نابود می کنه.

انواع بدافزارها :

• ویروس ها : خودشون رو به فایل های دیگه می چسبونن و تکثیر می شن.
• کرم ها : بدون نیاز به فایل های دیگه تکثیر می شن و می تونن کل شبکه رو آلوده کنن.
• تروجان ها : خودشون رو پشت برنامه های بی خطر قایم می کنن و وقتی اجرا می شن کار خودشون رو می کنن.
• باج افزارها : فایل هات رو رمزگذاری می کنن و برای باز کردنشون پول می خوان.
• جاسوس افزارها : اطلاعاتت رو بدون اینکه بفهمی جمع آوری می کنن و برای هکرها می فرستن.

انتخاب آنتی ویروس مناسب : ویندوز دیفندر آنتی ویروس خوبیه ولی می تونی از آنتی ویروس های قوی تر مثل Norton McAfee و Bitdefender هم استفاده کنی. مهم تر از همه اینه که آنتی ویروست رو همیشه به روز نگه داری و اسکن های دوره ای انجام بدی.

زره پنجم : به روزرسانی های نرم افزاری سپر دفاعی در برابر حملات!

نرم افزارهای قدیمی پر از حفره های امنیتی هستن که هکرها می تونن ازشون سوءاستفاده کنن. به روزرسانی های نرم افزاری این حفره ها رو می بندن و امنیت سیستم ت رو بالا می برن.

به روزرسانی های مهم :

• سیستم عامل : ویندوز macOS لینوکس و اندروید رو همیشه به روز نگه دار.
• مرورگر وب : کروم فایرفاکس سافاری و اج رو به روز کن.
• نرم افزارهای امنیتی : آنتی ویروس و فایروالت رو آپدیت کن.
• سایر نرم افزارها : برنامه های کاربردی مثل آفیس ادوبی و… رو هم به روزرسانی کن.

به روزرسانی خودکار : اگه می تونی به روزرسانی های خودکار رو فعال کن. اینجوری خیالت راحته که همیشه آخرین نسخه ی نرم افزارها رو داری.

تله ی ششم : مراقب ایمیل های فیشینگ باش گول نخور!

فیشینگ (Phishing) یه نوع کلاهبرداری اینترنتیه که توش هکرها با ایمیل های جعلی سعی می کنن اطلاعات شخصی ت مثل رمز عبور و اطلاعات بانکی ت رو بدزدن. این ایمیل ها معمولاً خیلی شبیه ایمیل های واقعی از طرف شرکت های معتبر هستن.

چطوری ایمیل های فیشینگ رو تشخیص بدیم؟

• نگاه به آدرس ایمیل فرستنده : اگه آدرس ایمیل عجیب و غریب بود یا با آدرس اصلی شرکت فرق داشت احتمالاً فیشینگه.
• درخواست اطلاعات شخصی : شرکت های معتبر هیچ وقت از طریق ایمیل ازت رمز عبور یا اطلاعات بانکی نمی خوان.
• لحن تهدیدآمیز یا اضطراری : ایمیل های فیشینگ معمولاً لحن تهدیدآمیز یا اضطراری دارن و ازت می خوان سریع یه کاری انجام بدی.
• غلط املایی و نگارشی : ایمیل های فیشینگ معمولاً پر از غلط املایی و نگارشی هستن.
• لینک های مشکوک : قبل از کلیک کردن روی لینک ها موس رو روشون نگه دار تا آدرس واقعی لینک رو ببینی. اگه آدرس عجیب و غریب بود کلیک نکن.

اگه ایمیل فیشینگ گرفتی : به هیچ عنوان روی لینک ها کلیک نکن و اطلاعات شخصی ت رو وارد نکن. ایمیل رو پاک کن و اگه شک داری به صورت مستقیم به سایت اصلی شرکت برو و از اونجا پیگیری کن.

هفتمین سد : شبکه ی وای فای امن حریم خصوصی تو خونه!

شبکه ی وای فای خونگی ت باید امن باشه تا کسی نتونه بدون اجازه واردش بشه و از اینترنتت استفاده کنه یا اطلاعاتت رو بدزده.

چطوری شبکه ی وای فای رو امن کنیم؟

• رمز عبور قوی : برای شبکه ی وای فای یه رمز عبور قوی بذار. همون نکاتی که برای رمزهای عبور قوی گفتیم اینجا هم صدق می کنه.
• پروتکل امنیتی WPA۳ : اگه مودمت از پروتکل امنیتی WPA۳ پشتیبانی می کنه حتماً ازش استفاده کن. WPA۳ از WPA۲ امن تره. اگه مودمت قدیمی تره حداقل از WPA۲ استفاده کن. از WEP به هیچ عنوان استفاده نکن چون خیلی ناامنه.
• غیرفعال کردن WPS : WPS یه قابلیته که وصل شدن به وای فای رو آسون تر می کنه ولی یه حفره ی امنیتی هم داره. بهتره WPS رو غیرفعال کنی.
• تغییر نام کاربری و رمز عبور پیش فرض مودم : نام کاربری و رمز عبور پیش فرض مودم رو که معمولاً “admin” و “password” هستن عوض کن.
• مخفی کردن اسم شبکه (SSID) : مخفی کردن اسم شبکه باعث می شه شبکه ت تو لیست شبکه های وای فای قابل مشاهده نباشه و وصل شدن بهش سخت تر بشه. البته این روش خیلی امنیتی نیست ولی یه لایه امنیتی اضافه محسوب می شه.
• فیلتر کردن آدرس MAC : می تونی آدرس MAC دستگاه های مجاز رو تو تنظیمات مودم وارد کنی تا فقط این دستگاه ها بتونن به شبکه ت وصل بشن. این روش امنیت بیشتری داره ولی تنظیماتش یکم پیچیده تره.

هشتمین نگهبان : امنیت فیزیکی محافظت از سخت افزارت!

امنیت شبکه فقط مربوط به نرم افزار و تنظیمات نیست امنیت فیزیکی دستگاه هات هم خیلی مهمه. اگه کسی بتونه به کامپیوتر یا مودمت دسترسی فیزیکی پیدا کنه می تونه خیلی راحت امنیت شبکه ت رو به خطر بندازه.

نکات امنیت فیزیکی :

• مکان امن : کامپیوتر لپ تاپ و مودمت رو تو یه جای امن و دور از دسترس بذار.
• قفل کردن دستگاه ها : اگه لپ تاپ داری وقتی ازش استفاده نمی کنی قفلش کن. برای کامپیوتر هم می تونی از قفل های فیزیکی استفاده کنی.
• مراقب دستگاه های قابل حمل باش : گوشی موبایل و تبلت ها رو همیشه پیش خودت نگه دار و تو جاهای عمومی مراقبشون باش.
• رمز عبور برای ورود به سیستم : برای ورود به سیستم هات رمز عبور بذار تا کسی نتونه بدون اجازه واردشون بشه.
• رمز عبور BIOS/UEFI : برای امنیت بیشتر می تونی برای BIOS/UEFI کامپیوترت هم رمز عبور بذاری.

نهمین گام : آگاهی و آموزش کلید اصلی امنیت!

هیچ نرم افزار و دستگاه امنیتی ای نمی تونه جای آگاهی و آموزش رو بگیره. مهم ترین عامل تو امنیت شبکه خودتی! هرچی بیشتر در مورد تهدیدات امنیتی و راه های مقابله باهاشون بدونی امن تر خواهی بود.

چطوری آگاهی مون رو بالا ببریم؟

• مطالعه و تحقیق : مقالات و مطالب آموزشی در مورد امنیت شبکه رو بخون. سایت های معتبر امنیتی و وبلاگ های تخصصی زیادی تو اینترنت هستن.
• شرکت در دوره های آموزشی : دوره های آنلاین و حضوری زیادی در مورد امنیت شبکه برگزار می شه. می تونی تو این دوره ها شرکت کنی و دانش و مهارت هات رو افزایش بدی.
• به روز بودن : دنیای امنیت سایبری خیلی سریع در حال تغییره. همیشه سعی کن اطلاعاتت رو به روز نگه داری و از آخرین تهدیدات و روش های مقابله باهاشون مطلع باشی.
• به اشتراک گذاشتن اطلاعات : دانش و تجربه هات رو با دوستا و خانواده ت به اشتراک بذار. هرچی بیشتر در مورد امنیت شبکه صحبت کنیم جامعه ی امن تری خواهیم داشت.

دهمین اصل : پشتیبان گیری منظم نجات بخش روز مبادا!

پشتیبان گیری (Backup) یعنی کپی کردن اطلاعات مهمت و ذخیره کردنشون تو یه جای دیگه. اگه به هر دلیلی اطلاعاتت از بین بره (مثلاً هک بشی کامپیوترت خراب بشه یا به باج افزار آلوده بشی) می تونی با استفاده از پشتیبان گیری اطلاعاتت رو برگردونی.

روش های پشتیبان گیری :

• هارد اکسترنال : می تونی اطلاعاتت رو روی یه هارد اکسترنال کپی کنی و تو یه جای امن نگهداری کنی.
• فضای ابری : سرویس های فضای ابری مثل Google Drive Dropbox و OneDrive بهت اجازه می دن اطلاعاتت رو آنلاین ذخیره کنی. این روش خیلی راحته و اطلاعاتت همیشه در دسترس هستن ولی باید به امنیت سرویس ابری هم اعتماد داشته باشی.
• NAS (Network Attached Storage) : NAS یه دستگاه ذخیره سازی تحت شبکه است که می تونی تو خونه یا محل کارت راه اندازی کنی و ازش برای پشتیبان گیری استفاده کنی.
• نرم افزارهای پشتیبان گیری : نرم افزارهای زیادی برای پشتیبان گیری خودکار وجود دارن. این نرم افزارها به صورت منظم از اطلاعاتت پشتیبان گیری می کنن و خیالت رو راحت می کنن.

نکات پشتیبان گیری :

• منظم پشتیبان گیری کن : هرچی بیشتر پشتیبان گیری کنی بهتره. حداقل هفته ای یه بار از اطلاعات مهمت پشتیبان گیری کن.
• چند نسخه پشتیبان داشته باش : فقط به یه نسخه پشتیبان اکتفا نکن. چند نسخه پشتیبان تو جاهای مختلف نگهداری کن.
• پشتیبان گیری آزمایشی : گاهی اوقات پشتیبان گیری آزمایشی انجام بده تا مطمئن شی پشتیبان گیری درست کار می کنه و می تونی اطلاعاتت رو برگردونی.

نتیجه گیری : امنیت شبکه یه سفر بی پایانه!

رسیدیم به آخر سفرمون تو دنیای امنیت شبکه. امیدوارم این نکات بهت کمک کرده باشن تا شبکه ت رو امن تر کنی و با خیال راحت تر تو دنیای آنلاین گشت و گذار کنی.

یادت باشه که امنیت شبکه یه کار یه روزه نیست یه فرآیند مداومه. همیشه باید هوشیار باشی اطلاعاتت رو به روز نگه داری و از آخرین تهدیدات و روش های مقابله باهاشون مطلع باشی. با رعایت این نکات ساده می تونی شبکه ت رو مثل یه قلعه ی نفوذناپذیر کنی و از اطلاعاتت محافظت کنی.

تمرین و یادگیری مداوم : امنیت سایبری یه حوزه ی پویاست که همیشه در حال تغییره. برای اینکه همیشه یه قدم جلوتر از هکرها باشی باید به طور مداوم یاد بگیری و تمرین کنی. منابع آنلاین زیادی برای یادگیری امنیت سایبری وجود داره. ازشون استفاده کن و دانش و مهارت هات رو ارتقا بده. هرچی بیشتر یاد بگیری امن تر خواهی بود!

پرسش و پاسخ های متداول (FAQ)

سوال اول : آیا نصب آنتی ویروس رایگان کافیه؟

آنتی ویروس های رایگان معمولاً قابلیت های کمتری نسبت به نسخه های پولی دارن و ممکنه آپدیت هاشون دیرتر منتشر بشه. اگه استفاده ی معمولی از کامپیوتر داری آنتی ویروس رایگان می تونه کافی باشه ولی اگه اطلاعات مهمی روی کامپیوترت داری یا زیاد آنلاین خرید می کنی بهتره از آنتی ویروس پولی استفاده کنی.

سوال دوم : آیا وی پی ان سرعت اینترنت رو کم می کنه؟

بله استفاده از وی پی ان معمولاً سرعت اینترنت رو یه مقدار کم می کنه چون ترافیک اینترنتت باید از طریق یه سرور دیگه رد بشه. ولی وی پی ان های خوب و پرسرعت افت سرعت رو به حداقل می رسونن. اگه سرعت اینترنت برات خیلی مهمه می تونی از وی پی ان فقط وقتی استفاده کنی که به امنیت بیشتری نیاز داری مثلاً وقتی از وای فای عمومی استفاده می کنی.

سوال سوم : اگه رمز عبورم لو رفت چیکار کنم؟

اگه فکر می کنی رمز عبورت لو رفته سریعاً رمز عبورت رو عوض کن. اگه از یه رمز عبور برای چند تا حساب کاربری استفاده می کنی رمز عبور همه ی اون حساب ها رو هم عوض کن. همچنین اگه از نرم افزار مدیریت رمز عبور استفاده می کنی رمز عبور اصلی نرم افزار رو هم عوض کن. برای امنیت بیشتر می تونی احراز هویت دو مرحله ای رو هم برای حساب های کاربری مهمت فعال کنی.

امیدوارم این مقاله برات مفید بوده باشه. اگه سوال دیگه ای هم داری تو قسمت نظرات بپرس خوشحال می شم کمکت کنم! امن بمونید!