۲۵ دی در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری لیجار تاریخ علم مملو از رویداد های مهمی است که نوآوری ها کشف ها و حتی زادروز ها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم وقایع مهم مصادف با امروز 25 دی برابر با 14 ژانویه را ورق می زنیم.

***

داروی ال دوپا

۱۴ ژانویه ۱۹۷۰ میلادی برابر با 25 دی ۱۳۴۸ خورشیدی گزارش شد که داروی L-dopa (لوو-دی هیدروکسی فنیل آلانین) در معکوس کردن پیشرفت بیماری پارکینسون در حدود ۵درصد بیماران مفید است. در این روز دکتر رابرت کین مدیر فارماکولوژی بالینی آزمایشگاه Eaton نتایج اولین استفاده آزمایشی در مقیاس وسیع از این دارو را در سمپوزیوم L-dopa در دانشکده پزشکی دانشگاه جورج تاون اعلام کرد. این کار همچنین بهبود نسبی را در ۵۶ درصد از ۶۰۱ بیمار در این آزمایش نشان داد که پیش از تایید سازمان غذا و داروی ایالات متحده انجام شده بود. باوجوداین عوارض جانبی گسترده بود و از حالت تهوع استفراغ یا کاهش اشتها تا گیجی عصبی بودن یا توهم را شامل می شد. تحقیقات اولیه سه سال قبل از آن پتانسیل این دارو را نشان داد در حالی که هیچ داروی موثر دیگری وجود نداشت.

 

کشف لیسه ارسطو

۱۴ ژانویه ۱۹۹۷ میلادی برابر با 25 دی ۱۳۷۵ خورشیدی وزیر فرهنگ یونان خبر کشف لیسه یا لوکئونی که ارسطو فیلسوف یونانی ۲هزارو۵۰۰ سال پیش در آن تدریس می کرد را تایید کرد. سال ۳۳۵ پیش ازمیلاد ارسطو برای رقابت با آکادمی آتن در لوکئون یا لیسه که درواقع ورزشگاهی مشجر نزدیک شهر آتن بود مدرسه ای را افتتاح کرد. به مدت ۱۲ سال بعد این مدرسه را به عنوان مرکزی برای گمانه زنی های فلسفی و تحقیقات علمی به ویژه در زیست شناسی و تاریخ سازمان داد. او در سال ۳۲۴ پیش ازمیلاد درگذشت اما ۴۷ اثر از بسیاری از آثار او باقی مانده است که بیشتر یادداشت هایی است که طی سخنرانی هایش در لیسه از آنها بهره می گرفت.

مخترع اصلی تلفن!

 ۱۴ ژانویه ۱۸۷۴ میلادی برابر با 25 دی ۱۲۵۲ خورشیدی یوهان فیلیپ رایس فیزیکدان آلمانی که پیش از الکساندر گراهام بل تلفن را اختراع کرد در ۴۰ سالگی درگذشت. درواقع رایس مخترع میکروفون و تلفن حقیقی و قابل استفاده امروزی به حساب می آید. رایس زمانی که فقط ۲۷ سال داشت موفق شد ازطریق تلفن ساخت خودش از فاصله ۲۰ کیلومتری از شهر باد هومبورگ به فرانکفورت این جمله را مخابره کند: «اسب ها سالاد خیار نمی خورند». هرچند او ۱۵ سال پیش از گراهام بل تلفن را اختراع کرد اما حاضران را تحت تاثیر قرار نداد و نتوانست هیچ حمایت مالی به دست آورد و بنابراین هرگز نتوانست اختراعش را ثبت کند.

سازنده باروت بدون دود

 ۱۴ژانویه ۱۹۳۴ میلادی برابر با 25 دی  ۱۳۱۲ خورشیدی پل ویِل دانشمند فرانسوی که برای اختراع باروت بی دود شهرت دارد درگذشت. فرماندهان نظامی از زمان جنگ های ناپلئون از دود تولیدشده از باروت تفنگ ها مشکل داشتند. در سال ۱۸۸۶ ویِل موفق شد با نیتروسلولز ژلاتینه شده مخلوط با اتر و الکل باروت بی دود بسازد. این باروت جدید کارایی سلاح ها و تفنگ ها را متحول کرد به خصوص که بسیار قوی تر از باروت معمولی تفنگ بود و تا هزار یارد (۹۱۵ متر) به گلوله قدرت پرتاب می داد. علت بی دود بودن این باروت انجام شدن کامل فرآیند اکسیداسیون درمدت سوختن است زیرا طی تجزیه نیتروگلیسیرین اکسیژن آزاد تولید می شود. در حالی که باروت سیاه معمولی حدود ۶۰درصد دود تولید می کند. باروت بی دود تقریبا در تمام فشنگ های  امروزی استفاده می شود.

شَنِن لوسید

۱۴ ژانویه ۱۹۴۳ میلادی برابر با 25 دی ۱۳۲۱ خورشیدی شَنِن لوسید زیست شیمی دان و فضانورد آمریکایی به دنیا آمد. لوسید درسال ۱۹۹۶ در ایستگاه فضایی روسیه میر به مدت ۱۸۸ روز ماند و رکورد اقامت در فضا را شکست. در سال ۱۹۷۶ وقتی ناسا اعلام کرد که شروع به پذیرش زنان در برنامه فضایی خواهد کرد لوسید بلافاصله درخواست داد. اولین پرواز او در ژوئن ۱۹۸۵ با شاتل فضایی دیسکاوری بود و به دنبال آن پروازهایی در اکتبر ۱۹۸۹ و آگوست ۱۹۹۱ با شاتل فضایی آتلانتیس انجام داد و طی این سفرها انواع آزمایش های زیست پزشکی را پیش برد. در اکتبر ۱۹۹۳ او اولین زنی بود که در چهار مقام مختلف در شاتل کلمبیا به فضا سفر کرد.