نشر اکاذیب درجه چند است؟

نشر اکاذیب در قانون ایران، جرمی است که با هدف آسیب رساندن یا ایجاد بی نظمی در جامعه رخ می دهد و مجازات حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا شلاق و جزای نقدی را در پی دارد. این جرم بسته به میزان حبس تعیین شده، معمولاً در درجه ۶ دسته بندی می شود، چه در فضای حقیقی باشد چه در دنیای مجازی.

تاحالا شده خبری بشنوید که ته دلتون بلرزه، اما بعداً بفهمید از اساس دروغ بوده؟ یا کسی حرف های کذبی رو به شما یا عزیزانتون نسبت بده و باعث آبروریزی بشه؟ متاسفانه تو دنیای امروز که همه در فضای مجازی فعال هستیم، این اتفاقات کم نیست. خیلی از ما ناخواسته یا از روی کنجکاوی، مطالبی رو پخش می کنیم که ممکنه حقیقت نداشته باشن و دردسر درست کنن. جرم نشر اکاذیب دقیقاً همینجاست که معنی پیدا می کنه و دونستن ابعادش، از نون شب هم واجب تره.

خیلی ها فکر می کنن نشر اکاذیب فقط تو روزنامه ها و رسانه های بزرگ اتفاق میفته، اما واقعیت اینه که یه پیامک، یه استوری اینستاگرام، یا حتی یه شکواییه به ظاهر ساده هم می تونه پای شما رو به دادگاه باز کنه. این مقاله قرار نیست خشک و رسمی از قانون بگه؛ قراره با زبون خودمونی و البته دقیق و کامل، از سیر تا پیاز جرم نشر اکاذیب براتون بگه. خصوصاً روی این تمرکز می کنیم که نشر اکاذیب درجه چند است و چه مجازات هایی داره، تا دیگه هیچ ابهامی براتون باقی نمونه.

اصلاً نشر اکاذیب یعنی چی؟ (یک تعریف ساده حقوقی)

بگذارید با یه تعریف ساده شروع کنیم. نشر اکاذیب یعنی اینکه شما یا هر کس دیگه ای، یه سری اخبار دروغ و حرف های بی پایه و اساس رو پخش کنه، یا یه کارهایی رو که حقیقت نداره، به شخص یا مقامات رسمی نسبت بده. این کار هم باید با یه نیت خاص انجام بشه؛ مثلاً بخواید به کسی ضرر بزنید، یا فکر و ذهن مردم رو با دروغ هاتون بهم بریزید، یا حتی کاری کنید که مقامات رسمی سردرگم بشن.

قانونگذار ما توی ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) به خوبی این جرم رو تعریف کرده. معنی نشر اینجا فقط چاپ کردن و منتشر کردن توی روزنامه نیست؛ می تونه ارسال یه نامه، یه شکایت نامه، یه گزارش، یا حتی پخش هر نوع کاغذ چاپی یا دست نویس با امضا یا بدون امضا باشه. کلمه اکاذیب هم که جمع کذب هست، یعنی حرف های دروغ و غیرواقعی.

حالا فرض کنید یه نفر یه شایعه ای رو درباره ورشکستگی یه شرکت پخش می کنه، در حالی که اون شرکت کاملاً سالمه. اینجا اگه نیتش ضربه زدن به اون شرکت یا تشویش اذهان عمومی باشه، جرم نشر اکاذیب اتفاق افتاده. نکته مهم اینه که حتی اگه اون شرکت هم ورشکست نشه و هیچ ضرری بهش نرسه، باز هم جرم محقق شده! چون مهم نیت بد و انتشار دروغ بوده، نه لزوماً نتیجه نهایی.

پایه های تشکیل دهنده جرم نشر اکاذیب (ارکان جرم)

مثل هر جرم دیگه ای، نشر اکاذیب هم یه سری رکن و پایه داره که تا اینا کنار هم قرار نگیرن، جرم اتفاق نمی افته. شناخت این ارکان خیلی مهمه، چون اگه یکی از اینا نباشه، دیگه خبری از جرم نشر اکاذیب نیست.

رکن قانونی: کدوم قانون اینو جرم می دونه؟

وقتی می گیم رکن قانونی، یعنی کدوم ماده قانونی مشخصاً این کار رو جرم دونسته. برای جرم نشر اکاذیب، ما دو تا ماده قانونی اصلی داریم:

• اولیش همین ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) هست که ازش حرف زدیم. این ماده مربوط به نشر اکاذیب توی فضای حقیقی و با وسایل سنتی تر مثل نامه و شکواییه است.
• دومیش ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای هست. با گسترش فضای مجازی و اینترنت، قانونگذار حسابی به فکر افتاد که برای حرف های دروغی که تو این فضا پخش میشن هم یه فکری بکنه. این ماده دقیقاً همین جرم رو تو فضای دیجیتال هدف قرار داده.

رکن مادی: وقتی حرف به عمل می رسه!

رکن مادی یعنی اون کاری که مجرم انجام میده تا جرم اتفاق بیفته. تو نشر اکاذیب، رکن مادی یعنی:

1. اظهار و انتساب مطالب کذب: یعنی یه حرف دروغ یا یه اتفاق خلاف واقع رو بگید یا بنویسید، یا یه کاری رو که واقعیت نداره، به کسی نسبت بدید.
2. وسیله خاص: این حرف های دروغ باید با یه وسیله مشخص منتشر بشن.
   • تو فضای حقیقی، طبق ماده ۶۹۸، این وسایل شامل نامه، شکواییه، اوراق چاپی یا خطی (چه با امضا چه بی امضا)، گزارش و این جور چیزها میشه.
   • تو فضای مجازی، طبق ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای، این وسایل شامل سیستم های رایانه ای یا مخابراتی مثل پیامک، ایمیل، شبکه های اجتماعی (اینستاگرام، تلگرام و…) و وب سایت هاست.

یه نکته خیلی مهم اینه که نشر اکاذیب شفاهی، یعنی فقط با حرف زدن و دهان به دهان، جرم نشر اکاذیب محسوب نمیشه! مگر اینکه اون حرف ها در قالب جرم دیگه ای مثل توهین یا افترا باشه. پس اگه کسی پشت سر شما حرف های دروغی زد، شاید نتونید با عنوان نشر اکاذیب ازش شکایت کنید، ولی ممکنه بتونید با عناوین دیگه پیگیری کنید.

رکن معنوی: اون نیت شوم!

رکن معنوی همون نیت و قصد مجرمه. تو نشر اکاذیب، مجرم باید با یه قصد مشخصی این کار رو انجام بده:

• قصد اضرار به غیر: یعنی بخواد به کسی آسیب بزنه، چه مادی چه معنوی (مثل آبروریزی).
• قصد تشویش اذهان عمومی: یعنی بخواد افکار مردم رو بهم بریزه و اضطراب ایجاد کنه.
• قصد تشویش اذهان مقامات رسمی: یعنی بخواد باعث سردرگمی یا گمراهی مسئولان و مقامات بشه.

اگه کسی یه حرف دروغی رو ناخواسته یا بدون هیچ کدوم از این نیت ها منتشر کنه، دیگه جرم نشر اکاذیب محقق نمیشه. یعنی باید هم بدونه که حرفش دروغه (سوء نیت عام)، هم با یکی از این نیت های بالا این کار رو انجام بده (سوء نیت خاص).

شناخت دقیق ارکان جرم نشر اکاذیب، به شما کمک می کنه تا بهتر بفهمید چه زمانی یک اتفاق واقعاً یک جرم محسوب میشه و چه زمانی ممکنه فقط یک اشتباه یا سوءتفاهم باشه. این موضوع در طرح شکایت یا دفاع از خودتون، اهمیت زیادی داره.

تفاوت نشر اکاذیب با افترا: خط قرمزها کجاست؟

شاید براتون سوال پیش بیاد که نشر اکاذیب با افترا چه فرقی داره؟ هر دوتاشون دروغ پردازی و آسیب به آبروی افراد هستن. اما یه تفاوت ظریف و مهم دارن که تشخیصشون رو از هم جدا می کنه:

• در افترا: شما یه کار مشخص، معین و صریحی رو که خلاف واقعیت هست، به شخص دیگه ای نسبت می دید. مثلاً می گید فلانی از شرکت دزدی کرده یا فلانی رشوه گرفته. اینجا دقیقاً یه عمل مجرمانه یا خلاف قانون رو مشخص می کنید و به کسی نسبت میدید.
• در نشر اکاذیب: شما یه سری حرف های کلی، مبهم و اخبار دروغ رو منتشر می کنید، بدون اینکه یه عمل خاص و مشخصی رو به کسی نسبت بدید. مثلاً می گید شرکت فلانی وضع مالیش خوب نیست و در حال ورشکستگیه (در حالی که نیست) یا مدیریت فلان اداره ضعیف و فاسده (بدون ذکر کار مشخص). اینجا صرفاً یه شایعه یا خبر کذب رو پخش می کنید، نه نسبت دادن یه عمل معین.

پس تفاوت اصلی تو معین بودن یا کلی بودن اون حرف دروغه. افترا مثل یه تیر دقیق و مشخصه که به هدف خاصی شلیک میشه، اما نشر اکاذیب مثل یه بمب دودزاست که فضای کلی رو آلوده می کنه. این تفاوت تو پرونده های حقوقی خیلی مهمه، چون مجازات و نحوه پیگیری هر کدوم ممکنه کمی فرق داشته باشه.

پاسخ صریح: نشر اکاذیب دقیقاً درجه چند است؟

بالاخره رسیدیم به سوال اصلی مقاله! اینکه نشر اکاذیب درجه چند است، یکی از مهم ترین مسائلیه که باید بدونید. درجه بندی جرم ها تو قانون مجازات اسلامی، بر اساس شدت مجازات تعیین میشه و برای خیلی از مسائل حقوقی، از جمله تخفیف مجازات، تاثیرگذاره.

یه نگاه به درجه بندی جرم ها در ایران

طبق ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، جرم ها تو ایران به هشت درجه تقسیم میشن. ملاک این تقسیم بندی هم عمدتاً میزان حبس یا جزای نقدی هست که برای اون جرم در نظر گرفته شده. به طور خلاصه:

درجه جرم	میزان حبس
درجه ۱	بیش از ۲۵ سال
درجه ۲	بیش از ۱۵ تا ۲۵ سال
درجه ۳	بیش از ۱۰ تا ۱۵ سال
درجه ۴	بیش از ۵ تا ۱۰ سال
درجه ۵	بیش از ۲ تا ۵ سال
درجه ۶	بیش از ۶ ماه تا ۲ سال
درجه ۷	۹۱ روز تا ۶ ماه
درجه ۸	تا ۹۱ روز

حالا با دونستن این جدول، می تونیم بریم سراغ درجه نشر اکاذیب.

درجه جرم نشر اکاذیب عادی (ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی)

یادتونه که ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی برای نشر اکاذیب، مجازات حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه رو پیش بینی کرده بود. اگه به جدول بالا نگاه کنیم، می بینیم که حبس بیش از ۶ ماه تا ۲ سال در دسته جرایم درجه ۶ قرار می گیره.

پس، پاسخ صریح و قاطع اینه: جرم نشر اکاذیب عادی (موضوع ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی)، جرم درجه ۶ محسوب می شود.

حالا ممکنه بگید که قانون کاهش مجازات حبس تعزیری چی شد؟ اون قانون مجازات حبس نشر اکاذیب رو از دو ماه تا دو سال به سه ماه تا یک و نیم سال کاهش داد. اما این کاهش مجازات، تاثیری روی درجه ۶ بودن این جرم نداره. چون حتی با حداقل ۳ ماه و حداکثر ۱.۵ سال حبس، باز هم در محدوده بیش از ۶ ماه تا ۲ سال قرار می گیره (البته حداقلش کمی پایین تره، اما ملاک حداکثره و هنوز تو همین درجه باقی می مونه و این کاهش ها بیشتر به نفع متهم در تعیین مجازات نهایی هست تا تغییر درجه جرم).

درجه جرم نشر اکاذیب رایانه ای (ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای)

برای نشر اکاذیب در فضای مجازی، ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای مجازات حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از ۵ میلیون تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات رو تعیین کرده. بازم اگه به جدول درجه بندی جرایم نگاه کنیم، حبس ۹۱ روز تا دو سال هم دقیقاً در دسته جرایم درجه ۶ قرار می گیره.

بنابراین، جرم نشر اکاذیب رایانه ای نیز، جرم درجه ۶ محسوب می شود.

اینجا هم ممکنه جزای نقدی متفاوتی نسبت به نشر اکاذیب عادی وجود داشته باشه، اما ملاک اصلی برای درجه بندی، میزان حبسه که در هر دو مورد (عادی و رایانه ای) باعث میشه نشر اکاذیب در درجه ۶ قرار بگیره. دانستن این موضوع به شما کمک می کنه تا از پیامدهای حقوقی این جرم درک بهتری داشته باشید.

مجازات نشر اکاذیب: هم تو دنیای واقعی، هم تو فضای مجازی

حالا که فهمیدیم نشر اکاذیب درجه چند است، وقتشه که دقیق تر به مجازات هاش نگاه کنیم. این مجازات ها بسته به اینکه جرم کجا اتفاق افتاده (فضای حقیقی یا مجازی) و تحت چه شرایطی بوده، می تونه کمی متفاوت باشه.

مجازات نشر اکاذیب در فضای حقیقی (ماده ۶۹۸)

اگه کسی تو دنیای واقعی، مثلاً با پخش نامه یا گزارش، دست به نشر اکاذیب بزنه، طبق ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی با این مجازات ها روبرو میشه:

• حبس: مجازات اصلی حبس از دو ماه تا دو سال بود که با قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، این مقدار به سه ماه تا یک و نیم سال کاهش پیدا کرده.
• شلاق: علاوه بر حبس، دادگاه می تونه حکم به تا ۷۴ ضربه شلاق هم بده. یعنی می تونه یا حبس بده، یا شلاق، یا حتی هر دوتا رو با هم (در مواردی که قاضی تشخیص بده).
• اعاده حیثیت: این یه مجازات نیست، بلکه یه حق برای قربانی جُرمه. اگه آبروی کسی به خاطر نشر اکاذیب خدشه دار شده باشه، دادگاه می تونه حکم به اعاده حیثیت بده. یعنی مثلاً دستور بده که محکوم علیه با هزینه خودش، حکم تبرئه یا اصلاح خبر دروغ رو تو همون رسانه یا جایی که خبر رو منتشر کرده بود، چاپ کنه تا آبروی شاکی برگرده.

مجازات نشر اکاذیب در فضای مجازی (ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای)

تو عصر دیجیتال، نشر اکاذیب در فضای مجازی خیلی شایع تر شده. ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای برای این نوع جرم مجازات های زیر رو تعیین کرده:

• حبس: از ۹۱ روز تا دو سال حبس داره.
• جزای نقدی: از ۵ میلیون تا ۴۰ میلیون ریال (که معادل ۵۰۰ هزار تومان تا ۴ میلیون تومان امروزی میشه).
• اعمال هر دو مجازات: قاضی می تونه هم حبس بده، هم جزای نقدی.

یه نکته مهم اینجاست که اگه نشر اکاذیب رایانه ای توسط کارمندان دولتی یا به صورت سازمان یافته و گسترده انجام بشه، مجازات ها سنگین تر هم میشه. مثلاً حبس می تونه از ۱۶ ماه و ۱ روز تا ۲ سال باشه، یا جزای نقدی بالاتری در نظر گرفته بشه. پس حواستون باشه که تو فضای مجازی، قضیه خیلی جدی تر از اون چیزیه که فکر می کنید!

چه زمانی نشر اکاذیب اتفاق می افته؟ (شرایط تحقق جرم)

برای اینکه بگیم واقعاً جرم نشر اکاذیب اتفاق افتاده، باید یه سری شرایط خاص وجود داشته باشه. این شرایط همون مواردی هستن که اگه نباشن، جرم به معنای واقعی محقق نمیشه.

نیت بد و قصد مجرمانه (سوء نیت عام و خاص)

گفتیم که مجرم باید قصد و نیت مشخصی داشته باشه. این نیت رو به دو بخش تقسیم می کنیم:

• سوء نیت عام: یعنی فرد باید بدونه حرفی که داره میزنه، دروغه و واقعیت نداره. اگه واقعاً فکر می کرده حرفش درسته، دیگه سوء نیت عام نداره.
• سوء نیت خاص: بعد از اینکه می دونه حرفش دروغه، باید قصدش هم یکی از این موارد باشه: ۱. ضرر زدن به کسی ۲. بهم ریختن ذهن مردم ۳. سردرگم کردن مقامات رسمی.

اگه کسی بدون اینکه بدونه حرفی دروغه (مثلاً یه شایعه رو بدون تحقیق باور کرده و منتشر کرده) یا بدون قصد قبلی برای آسیب زدن، مطلبی رو منتشر کنه، ممکنه از اتهام نشر اکاذیب تبرئه بشه.

حرفی که زده میشه باید دروغ باشه!

این که دیگه بدیهیه! اگه حرفی که منتشر شده، واقعیت داشته باشه، دیگه نشر اکاذیب نیست. نکته مهم اینه که بار اثبات دروغ بودن اظهارات، بر عهده شاکی (کسی که ازش شکایت شده) نیست، بلکه بر عهده کسیه که شکایت کرده (مدعی). اما اگه متهم بتونه تو دادگاه ثابت کنه که حرفش حقیقت داشته، تبرئه میشه. پس قبل از شکایت، حتماً مطمئن بشید که حرفی که بهش اعتراض دارید، قطعاً دروغه و می تونید این رو ثابت کنید.

چطوری این دروغ منتشر میشه؟ (وسیله ارتکاب جرم)

همونطور که قبلاً گفتیم، نشر اکاذیب باید از طریق یه وسیله مشخصی انجام بشه:

• در فضای حقیقی: فقط به صورت کتبی، یعنی با نامه، شکواییه، گزارش، اوراق چاپی یا دست نویس.
• در فضای مجازی: از طریق سیستم های رایانه ای یا مخابراتی مثل پیامک، ایمیل، شبکه های اجتماعی، وب سایت ها و… .

آیا نشر اکاذیب شفاهی جرمه؟
خیر، نشر اکاذیب شفاهی به خودی خود عنوان جرم نشر اکاذیب رو نداره. اگه کسی با حرف زدن یه دروغی رو پخش کنه، مگر اینکه اون دروغ از مصادیق جرم دیگه ای مثل توهین، افترا یا حتی تهدید باشه، قابل پیگیری با عنوان نشر اکاذیب نیست.

نیاز نیست حتماً ضرر مالی یا معنوی برسه!

شاید عجیب به نظر بیاد، ولی جرم نشر اکاذیب از نوع جرایم مطلق محسوب میشه. یعنی چی؟ یعنی برای اینکه این جرم محقق بشه، لازم نیست حتماً به کسی ضرر مادی یا معنوی برسه. صرف اینکه مجرم با نیت های گفته شده (قصد اضرار، تشویش اذهان و…) حرف دروغی رو منتشر کنه، حتی اگه اون حرف هیچ تاثیری هم نداشته باشه، باز هم جرم اتفاق افتاده. قانونگذار تو ماده ۶۹۸ به این موضوع اشاره کرده: …اعم از اينكه از طريق مزبور به نحوي از انحا ضرر مادي يا معنوي به غير وارد شود يا خیر…. این نشون میده که هدف قانونگذار، جلوگیری از انتشار حرف های دروغ و حفظ آرامش و اعتماد جامعه است، نه فقط جبران ضرر.

حتی یه دروغ هم کافیه!

با اینکه کلمه اکاذیب به صورت جمع اومده، اما برای تحقق جرم نشر اکاذیب لازم نیست حتماً چند تا دروغ منتشر بشه. اگه کسی حتی یک فقره امر کذب و خلاف واقع رو هم به نحوی که قانون گفته، منتشر کنه یا نسبت بده، عملش مشمول ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی میشه و جرم نشر اکاذیب محقق شده. پس فکر نکنید اگه فقط یه بار یه دروغ کوچک رو منتشر کنید، مشکلی پیش نمیاد!

نکات مهم و کاربردی در پرونده های نشر اکاذیب

اگه خدای نکرده تو موقعیتی قرار گرفتید که فکر می کنید قربانی نشر اکاذیب شدید، یا حتی متهم به این جرم هستید، دونستن یه سری نکات کاربردی می تونه خیلی بهتون کمک کنه. اینا چیزایی هستن که تو دادگاه به دردتون می خورن.

جرم قابل گذشت: گاهی گذشت می تونه کارساز باشه!

یکی از ویژگی های مهم جرم نشر اکاذیب، اینه که قابل گذشت محسوب میشه. یعنی چی؟ یعنی اگه شاکی (همون کسی که ازش شکایت شده) تو هر مرحله ای از پرونده، چه تو دادسرا و چه تو دادگاه و حتی بعد از صدور حکم، از شکایتش بگذره و رضایت بده، پرونده متوقف میشه و متهم دیگه مجازات نمیشه. این موضوع می تونه فرصتی برای سازش و حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات باشه. البته اگه متهم چندین جرم مرتکب شده باشه، گذشت شاکی فقط تو قسمت مربوط به نشر اکاذیب اثر داره.

کجا باید شکایت کرد؟ (مرجع صالح رسیدگی)

اگه خواستید شکایت کنید، باید بدونید که کجا باید برید:

• برای نشر اکاذیب عادی (فضای حقیقی): باید برید به دادسراهای عمومی و انقلاب محلی که جرم توش اتفاق افتاده.
• برای نشر اکاذیب در فضای مجازی: اگه تو تهران هستید، باید به دادسراهای جرایم رایانه ای مراجعه کنید. تو شهرستان ها هم اگه دادسرای جرایم رایانه ای وجود داشته باشه، باید اونجا شکایت کنید، وگرنه همون دادسرای عمومی و انقلاب محل، مرجع صالحه.
• برای نشر اکاذیب از طریق نشریات: اگه یه مجله یا روزنامه نشر اکاذیب کرده باشه، دادگاه های مطبوعات مسئول رسیدگی هستن.

چطور شکایت کنیم و چه مدارکی لازمه؟

برای طرح شکایت نشر اکاذیب، اول از همه باید یه شکواییه تنظیم کنید. تو این شکواییه باید مشخصات خودتون، مشخصات متهم (اگه می دونید)، شرح دقیق ماجرا، زمان و مکان وقوع جرم و مهم تر از همه، مستندات و مدارکی که حرف های شما رو ثابت می کنه، ذکر کنید. این مدارک می تونه شامل:

• نامه یا اوراق کذبی که منتشر شده.
• اسکرین شات از پیامک، ایمیل، پست های شبکه های اجتماعی یا صفحات وب سایت.
• شهادت شهود (اگه کسی شاهد انتشار این اکاذیب بوده).

هر چقدر مدارکتون کامل تر باشه، مسیر پرونده هم هموارتر میشه.

دفاع از خود در برابر اتهام نشر اکاذیب

اگه متهم به نشر اکاذیب شدید، نگران نباشید، راه های دفاعی هم وجود داره. مهم ترین راه دفاع، اثبات صحت مطالب منتشر شده است. یعنی اگه شما بتونید تو دادگاه ثابت کنید حرفی که زدید دروغ نبوده، تبرئه میشید. همچنین می تونید ثابت کنید که:

• قصد اضرار یا تشویش اذهان عمومی نداشتید (عدم سوء نیت).
• مطلب به صورت شفاهی بوده و از طریق کتبی یا سامانه های رایانه ای منتشر نشده.
• شاکی خودش رضایت داده.

توی این شرایط، حضور یه وکیل متخصص می تونه مسیر دفاع رو براتون روشن تر کنه.

نقش وکیل در این پرونده ها

هم برای شاکی و هم برای متهم، داشتن یه وکیل پایه یک دادگستری که تو جرایم کیفری و جرایم رایانه ای تخصص داره، می تونه فوق العاده مفید باشه. وکیل می تونه:

• شکواییه رو به درستی تنظیم کنه.
• مدارک لازم رو جمع آوری و ارائه بده.
• از شما تو دادسرا و دادگاه دفاع کنه.
• بهتون مشاوره های تخصصی بده تا بهترین تصمیم رو بگیرید.

بعضی از پرونده های نشر اکاذیب ممکنه پیچیده باشن، مخصوصاً تو فضای مجازی که ردیابی و اثبات جرم ممکنه سخت تر باشه. اینجا یه وکیل با تجربه، مثل یه راهنما تو این مسیر سخت عمل می کنه.

یک نمونه عملی: وقتی پای شکایت به میون میاد!

برای اینکه بهتر بتونید موضوع رو درک کنید، بریم سراغ یه نمونه عملی؛ فرض کنید شما قربانی نشر اکاذیب شدید و می خواید شکایت کنید، یا یه نمونه از رأی دادگاه رو ببینید.

نمونه شکواییه نشر اکاذیب

شکواییه: نشر اکاذیب

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب … (نام شهر)

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند: اینجانب [نام شاکی]، فرزند [نام پدر شاکی]، به شماره ملی [کد ملی شاکی]، در مورخ [تاریخ وقوع جرم یا آگاهی از آن] مطلع شدم که مشتکی عنه، خانم/آقای [نام مشتکی عنه] فرزند [نام پدر مشتکی عنه] به شماره ملی [کد ملی مشتکی عنه / در صورت اطلاع]، با قصد اضرار به اینجانب/تشویش اذهان عمومی، اقدام به انتشار مطالب کذب و خلاف واقع در خصوص [موضوع اکاذیب، مثلاً: ورشکستگی شرکت اینجانب، یا نسبت دادن عمل خلاف واقع…] نموده است.

این مطالب کذب از طریق [وسیله انتشار، مثلاً: ارسال پیامک به گروه تلگرامی، انتشار در صفحه اینستاگرام، یا نگارش و توزیع اوراق چاپی…] منتشر شده و به شدت به حیثیت و آبروی اینجانب لطمه وارد آورده است. مستندات و دلایل این ادعا نیز [مثلاً: اسکرین شات از پیام های منتشر شده، تصویر اوراق کذب، شهادت شاهدان…] به پیوست تقدیم می گردد.

لذا، با استناد به ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) یا ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه ای (بسته به مورد)، تقاضای رسیدگی، تعقیب کیفری و مجازات متهم و همچنین اعاده حیثیت اینجانب را از محضر عالی استدعا دارم.

با تشکر و احترام
[امضاء شاکی]

نمونه رأی دادگاه در پرونده نشر اکاذیب

توجه داشته باشید که آرای دادگاه ها بسته به جزئیات پرونده خیلی متفاوتن، اما یه نمونه کلی رو ببینیم:

رأی بدوی:

در خصوص اتهام خانم/آقای (الف. ب.) فرزند (ج.)، دایر بر نشر اکاذیب موضوع شکایت خانم/آقای (س. م.) فرزند (ن.)، با بررسی جمیع اوراق و محتویات پرونده، دادگاه ملاحظه نمود که: اولاً، مطالب اظهار شده از سوی متهم، به صورت شفاهی بوده و بزه نشر اکاذیب صرفاً به صورت مکتوب یا از طریق سامانه های رایانه ای محقق می گردد. ثانیاً، شاکی نتوانسته کذب بودن اظهارات متهم را به نحو مدلل اثبات نماید. لذا مستنداً به ماده ۱۲۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، حکم بر برائت متهم صادر و اعلام می گردد. رأی صادره حضوری بوده و ظرف مهلت بیست روز از تاریخ ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه محترم تجدیدنظر استان می باشد.

رأی تجدیدنظر:

در خصوص تجدیدنظرخواهی خانم/آقای (س. م.) از دادنامه شماره (…) مورخ (…) صادره از شعبه (…) دادگاه عمومی جزایی تهران که ضمن آن در خصوص اتهام خانم/آقای (الف. ب.) دایر بر نشر اکاذیب، حکم بر برائت صادر گردیده است؛ با عنایت به محتویات پرونده و ملاحظه لایحه تجدیدنظرخواهی، نظر به اینکه در مجموع ایراد و اعتراض موجه و موثری از ناحیه تجدیدنظرخواه به عمل نیامده که گسیختن و نقض دادنامه معترض عنه را ایجاب نماید و دادنامه اصداری نیز فاقد ایراد و اشکال موثر قانونی است، به استناد بند الف ماده ۲۵۷ قانون آیین دادرسی کیفری، ضمن رد تجدیدنظرخواهی، دادنامه تجدیدنظرخواسته عیناً تایید می گردد. رأی صادره قطعی است.

همانطور که دیدید، در نمونه رأی بدوی، دو دلیل برای برائت متهم ذکر شده: یکی شفاهی بودن مطالب (عدم وجود رکن مادی لازم) و دیگری عدم اثبات کذب بودن اظهارات توسط شاکی. این نمونه ها به شما نشون میده که چقدر ریزه کاری های قانونی در این پرونده ها مهمن.

نتیجه گیری

خب، تا اینجا با هم یه سفر حقوقی به دنیای نشر اکاذیب داشتیم و سعی کردیم پیچیدگی های قانون رو با زبانی ساده و خودمونی براتون باز کنیم. فهمیدیم که نشر اکاذیب درجه چند است و دیدیم که هم در فضای حقیقی و هم در فضای مجازی، این جرم در درجه ۶ دسته بندی میشه و مجازات های خودش رو داره.

یادتون باشه که انتشار اخبار دروغ، چه با نامه و شکواییه باشه، چه با یک پیامک یا پست در شبکه های اجتماعی، می تونه تبعات حقوقی جدی داشته باشه. هر کلمه ای که به اشتراک می گذاریم، یه مسئولیت حقوقی هم با خودش میاره. پس قبل از اینکه هر خبری رو فوروارد کنیم یا هر مطلبی رو منتشر کنیم، یه لحظه مکث کنیم و از خودمون بپرسیم: آیا این خبر واقعاً درسته؟ آیا قصد من از انتشارش، آسیب زدن یا تشویش اذهان نیست؟

هدف قانونگذار از جرم انگاری نشر اکاذیب، حفظ آرامش جامعه، آبروی افراد و جلوگیری از بی اعتمادی بین مردم و مسئولین هست. اگر شما یا عزیزانتون با اتهام نشر اکاذیب روبرو شدید، یا قربانی این جرم بودید، توصیه اکید می کنیم که حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی با یک وکیل مجرب استفاده کنید. وکیل می تونه بهترین راهنمایی رو برای پیگیری یا دفاع از پرونده تون ارائه بده و بهتون کمک کنه تا در این مسیر دشوار، حق و حقوق تون پایمال نشه.