شکایت بابت خیانت در امانت

شکایت بابت خیانت در امانت، راهی قانونی برای پس گرفتن حق شما از کسی است که به امانت داری اش عمل نکرده. این مقاله به شما کمک می کند تا قدم به قدم با این جرم و نحوه پیگیری آن آشنا شوید.

اگر خدایی نکرده امانت تان دست کسی بوده و حالا می بینید که بدقولی کرده و به جای اینکه حواسش به مال شما باشد، طوری با آن رفتار کرده که انگار مال خودش است، حتماً دلتان می خواهد بدانید چطور می توانید حق تان را پس بگیرید. «خیانت در امانت» یکی از اون جرم هایی هست که متاسفانه زیاد اتفاق می افته و کلی از مردم رو درگیر خودش می کنه. از یه سفته سفید امضا گرفته تا ماشینی که دست رفیقتون دادید و حالا می بینید بدون اجازه ازش استفاده کرده یا حتی بدتر، فروخته!

قراره با هم از صفر تا صدِ ماجرای شکایت بابت خیانت در امانت رو یاد بگیریم. یعنی چی اصلاً؟ چه فرقی با دزدی یا کلاهبرداری داره؟ چجوری میشه ثابتش کرد؟ چه مجازاتی داره و اصلاً مراحل شکایتش چیه؟ حتی یه نمونه شکواییه هم براتون می ذاریم که کارتون راحت تر باشه. پس اگه فکر می کنید کسی به امانت داری اش خیانت کرده، تا آخر این مطلب با ما باشید که چراغ راهتون باشیم.

خیانت در امانت چیست؟ تعریفی خودمانی از یک جرم حقوقی

اصلاً بیایید ببینیم این «خیانت در امانت» که اینقدر اسمش رو می شنویم، یعنی چی. فرض کنید شما یه وسیله ای رو می دید به یکی از دوستاتون یا یه نفر که بهش اعتماد دارید، تا برای مدت کوتاهی نگهش داره یا مثلاً باهاش یه کاری رو انجام بده و بعد بهتون پس بده. خب، اگه اون آدم به جای اینکه مال شما رو نگه داره یا همون کاری که گفتید رو باهاش بکنه، بخواد مالکانه باهاش رفتار کنه یا کلاً بیخیالش بشه، اینجاست که پای «خیانت در امانت» به میون میاد.

جرم خیانت در امانت به زبان ساده؛ ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی

طبق قانون ما، یعنی ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، اگه شما یه مال منقول (مثل پول، طلا، ماشین) یا غیرمنقول (مثل خونه، زمین) یا حتی یه سند مهم (مثل چک، سفته، قبض و هرچیزی شبیه این ها) رو به کسی بدید. این دادن هم باید با یه قرارداد یا توافق مشخص باشه، مثلاً ممکنه به عنوان اجاره، امانت، رهن یا وکالت باشه یا حتی برای انجام یه کاری که با اجرت یا بدون اجرت باشه.

شرط اصلی اینه که اون مال یا سند، قراره به شما برگرده یا دقیقاً برای همون کاری که مشخص کردید، خرج بشه. حالا اگه اون کسی که این امانت رو دستش دارید، به ضرر شما یا صاحب اصلی مال، یکی از این کارها رو انجام بده:

• مال رو استفاده کنه (مثلاً بدون اجازه سوار ماشین امانتی شما بشه و باهاش دور دور کنه).
• مال رو تصاحب کنه (یعنی باهاش طوری رفتار کنه که انگار مال خودشه و اصلاً قرار نیست پس بده، مثلاً بفروشه یا گرو بذاره).
• مال رو تلف کنه (یعنی خرابش کنه یا از بین ببره، مثلاً طلای امانتی رو آب کنه).
• مال رو مفقود کنه (یعنی گمش کنه یا طوری پنهانش کنه که شما نتونید پیداش کنید).

در این صورت، جرم جرم خیانت در امانت اتفاق افتاده و اون شخص مجرم محسوب میشه و مجازات داره. پس همونطور که می بینید، یک امانت داری ساده که به بیراهه رفته، می تونه تبدیل به یک جرم کیفری بشه.

فرق خیانت در امانت با کلاهبرداری، سرقت و اختلاس چیه؟

خیلی ها جرم خیانت در امانت رو با دزدی یا کلاهبرداری اشتباه می گیرن. در حالی که این ها با هم فرق های اساسی دارن. بیایید یه جدول بذاریم تا تفاوت ها رو بهتر بفهمید:

ویژگی	خیانت در امانت	سرقت (دزدی)	کلاهبرداری	اختلاس
نحوه بدست آوردن مال	مال با رضایت و اعتماد صاحبش (به صورت قانونی و امانت) به امین سپرده شده.	مال بدون اطلاع و رضایت صاحبش، ربوده شده.	مال با فریب و گول زدن صاحبش، بدست آمده.	مال توسط کارمند دولت یا مأمور عمومی، از اموال دولتی یا عمومی به نفع خودش برداشته شده.
عنصر فریب	وجود ندارد. صاحب مال خودش با اختیار مال رو سپرده.	وجود ندارد.	مهمترین رکن جرم، فریب و استفاده از وسایل متقلبانه است.	وجود ندارد (بیشتر در مورد موقعیت شغلی و سوءاستفاده از آن است).
قصد اولیه مرتکب	در زمان سپردن مال، قصدی برای خیانت ندارد، اما بعدها این نیت پیدا می شود.	از ابتدا قصد ربودن و تصاحب مال را دارد.	از ابتدا قصد فریب و بردن مال را دارد.	از ابتدا یا بعداً قصد بردن مال دولتی را دارد.
نحوه رفتار با مال	تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود کردن مال امانی.	بردن مال از ید صاحبش.	گرفتن مال از طریق فریب.	تصاحب مال دولتی یا عمومی.

خلاصه اینکه در خیانت در امانت، مال شما با رضایت خودتون دست طرف بوده و مشکل از اینجا شروع میشه که اون آدم به اعتمادتون خیانت می کنه. اما تو دزدی و کلاهبرداری، پای رضایت و اعتماد در میون نیست، بلکه از اول نیت بد بوده.

ارکان تشکیل دهنده جرم خیانت در امانت: چه چیزهایی باید با هم جور دربیاد؟

برای اینکه بگیم واقعاً جرم خیانت در امانت اتفاق افتاده، باید چند تا شرط مهم با هم جور بشن. به این شرط ها میگن «ارکان جرم». اگه یکی از این ارکان نباشه، دیگه نمیشه اسمش رو خیانت در امانت گذاشت و شاید اصلاً جرمی اتفاق نیفتاده باشه یا یه جرم دیگه باشه.

رکن قانونی: ماده ۶۷۴؛ ستون فقرات جرم خیانت در امانت

اولین و مهمترین رکن، «رکن قانونی» هست. یعنی حتماً باید یه قانونی وجود داشته باشه که اون کاری که شده رو جرم بدونه و براش مجازات تعیین کرده باشه. برای خیانت در امانت، همین ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، نقش رکن قانونی رو بازی می کنه. این ماده با جزئیات کامل، رفتار هایی مثل استعمال، تصاحب، تلف و مفقود کردن مال امانی رو جرم دونسته و مشخص کرده که تحت چه شرایطی مجازات داره.

رکن مادی: وقتی امین دست به کار میشه!

رکن مادی، یعنی اون کاری که مجرم انجام داده و ما می تونیم ببینیم یا ثابتش کنیم. همون رفتارهای چهارگانه ای که توی ماده ۶۷۴ بهشون اشاره شد، رکن مادی جرم خیانت در امانت رو تشکیل میدن:

تصاحب: برخورد مالکانه با مال امانی

وقتی امین، مال امانتی شما رو طوری استفاده کنه یا بفروشه که انگار مال خودش هست و شما دیگه هیچ حقی روش ندارید، بهش میگن «تصاحب». مثلاً اگه ماشینتون رو به دوستتون سپرده باشید که دو روز نگه داره، ولی اون دوست بدون اجازه شما، ماشین رو بفروشه یا سندش رو به نام خودش بزنه، اینجا تصاحب کرده.

استعمال: استفاده غیرمجاز از مال امانی

یعنی امین از مال شما استفاده ای بکنه که شما بهش اجازه نداده بودید. مثلاً به دوستتون گفتید ماشینو فقط توی پارکینگ نگه دار، ولی اون باهاش میره مسافرت. اینجا سوءاستفاده (استعمال) کرده. حتی اگه ماشین رو سالم برگردونه، باز هم این جرم اتفاق افتاده، چون از چیزی که بهش اجازه نداشت استفاده کرده.

تلف: نابود کردن یا آسیب زدن به مال امانی

اگه امین به طور عمدی، مال امانتی شما رو خراب کنه، از بین ببره یا آسیب جدی بهش بزنه، این میشه «تلف». مثلاً گوشیتون رو به کسی دادید و اون از قصد میندازتش زمین و میشکنه.

مفقود کردن: از بین بردن امکان دسترسی مالک به مال امانی

وقتی امین کاری می کنه که شما دیگه نمی تونید به مالتون دسترسی پیدا کنید، یعنی اون رو مفقود کرده. این لزوماً به معنی گم کردن نیست، بلکه می تونه پنهان کردن یا جابجا کردن طوری باشه که شما نتونید پیداش کنید. مثلاً سند خونه تون رو به کسی دادید برای یه کار اداری، ولی اون سند رو پنهان می کنه یا میگه گمش کردم تا شما نتونید بهش دسترسی داشته باشید.

شرط سپردن مال: اصل ماجرا کجاست؟

نکته خیلی مهم اینه که مال باید به طور قانونی و با رضایت شما به امین سپرده شده باشه. این سپردن باید تحت یکی از این عنوان ها باشه:

• اجاره: شما خونه تون رو اجاره دادید و مستأجر به اموال توی خونه خیانت می کنه.
• امانت: شما یه وسیله رو صرفاً به امانت به کسی سپردید.
• رهن: مال رو به عنوان رهن به کسی دادید.
• وکالت: به کسی وکالت دادید که کاری رو با مال شما انجام بده.
• اجرت یا بی اجرت: برای انجام یه کار با دستمزد یا بدون دستمزد، مال رو در اختیارش گذاشتید.

اگه مال از راه های دیگه (مثلاً دزدی یا کلاهبرداری) دست طرف رسیده باشه، دیگه خیانت در امانت نیست.

شرط استرداد یا مصرف معین: تکلیف مال از قبل معلوم بوده!

یه شرط دیگه هم اینه که از اول، بین شما و امین، توافق شده باشه که مال به شما برگرده یا دقیقاً برای یه کار خاصی خرج بشه. یعنی امین تکلیف مال رو از قبل بدونه و بعداً از اون تخلف کنه.

رکن معنوی: اون نیت خرابکارانه!

رکن معنوی یعنی اون نیت و قصد مجرم برای انجام کار بد. فقط انجام دادن یکی از اون کارهای چهارگانه (تصاحب، استعمال، تلف، مفقود کردن) کافی نیست، بلکه باید از روی عمد و با نیت آسیب زدن باشه. این رکن خودش دو قسمت داره:

سوء نیت عام: قصد انجام اون کار بد

یعنی امین عمداً و با اراده خودش یکی از کارهای تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود کردن رو انجام داده باشه. مثلاً اگه ماشین امانتی توی پارکینگ دچار آتش سوزی بشه و امین هیچ تقصیری نداشته باشه، سوء نیت عام وجود نداره.

سوء نیت خاص: هدف، ضرر زدن به صاحب مال

بعد از اینکه امین عمداً کاری رو انجام داد، باید ثابت بشه که قصد و نیتش از اون کار، ضرر زدن به شما بوده. یعنی هدفش این بوده که شما از مالتون محروم بشید یا بهتون آسیب مالی برسه. اینجاست که می تونه جرم خیانت در امانت واقع بشه.

مجازات خیانت در امانت: از گذشته تا امروز چه تغییراتی کرده؟

خب، حالا که فهمیدیم خیانت در امانت چیه و چجوری اتفاق می افته، بریم سراغ بخش مهم مجازاتش. قانون گذار برای این جرم، مجازاتی در نظر گرفته که البته در سال های اخیر تغییراتی هم داشته.

مجازات قدیم و جدید؛ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری ۹۹

قبلاً و بر اساس همون ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم خیانت در امانت، حبس از شش ماه تا سه سال بود. اما یه اتفاق مهم افتاد! با تصویب «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری» در سال ۱۳۹۹، مجازات خیلی از جرم ها، از جمله همین خیانت در امانت، کمتر شد. الان، مجازات حبس برای خیانت در امانت از سه ماه تا یک سال و نیم هست.

این تغییر باعث شد که درجه جرم خیانت در امانت هم عوض بشه. در حال حاضر، خیانت در امانت یک جرم «درجه ۶» محسوب میشه. این درجه بندی برای پرونده شما مهمه، چون روی خیلی چیزها، مثلاً اینکه جرم قابل گذشت هست یا نه و یا چقدر طول می کشه تا پرونده به نتیجه برسه، تأثیر می ذاره.

آیا میشه مجازات رو به پول تبدیل کرد یا ازش گذشت؟

خبر خوب اینکه بله، میشه! از وقتی که قانون کاهش مجازات حبس تعزیری اومده، جرم خیانت در امانت هم قابل گذشت شده. یعنی چی؟ یعنی اگه شما به عنوان شاکی، از شکایتتون صرف نظر کنید و از حق خودتون بگذرید (به اصطلاح حقوقی: گذشت کنید)، اون مجرم دیگه مجازات نمیشه و پرونده اش مختومه میشه.

حتی اگه شاکی هم گذشت نکنه، دادگاه می تونه در شرایط خاصی، مجازات حبس رو به جزای نقدی (یعنی پرداخت پول) تبدیل کنه یا اجرای مجازات رو به تعلیق دربیاره (یعنی برای یه مدت مشخص، مثلاً دو سال، مجازات رو اجرا نکنه و اگه مجرم توی این مدت دوباره مرتکب جرمی نشه، کلاً اون مجازات رو لغو کنه). این موارد معمولاً زمانی اتفاق میفته که متهم سابقه کیفری نداشته باشه یا تلاش کنه خسارت شما رو جبران کنه.

بعد از تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در سال ۱۳۹۹، جرم خیانت در امانت به یک جرم قابل گذشت تبدیل شد و مجازات حبس آن از شش ماه تا سه سال، به سه ماه تا یک سال و نیم کاهش پیدا کرد.

رد مال در خیانت در امانت: پولت رو پس بگیری!

یک نکته خیلی مهم اینه که مجازاتی که دادگاه کیفری برای خیانت در امانت صادر می کنه، فقط مربوط به اون جنبه کیفری جرمه (یعنی حبس یا جزای نقدی). اما اگه شما می خواید مال از دست رفته تون رو پس بگیرید یا ضرر و زیانی که بهتون وارد شده جبران بشه، باید یه کار دیگه هم بکنید.

«رد مال» یا جبران خسارت، یک موضوع حقوقی محسوب میشه. یعنی شما باید یه دادخواست جداگانه تنظیم کنید و اون رو به دادگاه حقوقی تقدیم کنید تا دادگاه به اون رسیدگی کنه و حکم به رد مال یا جبران خسارت بده. پس حواستون باشه که صرفاً با شکایت کیفری، مالتون برنمی گرده و باید این مرحله حقوقی رو هم طی کنید.

چطوری ثابت کنیم که خیانت در امانت اتفاق افتاده؟ مدارک و شواهد لازم

حالا که فهمیدیم شکایت بابت خیانت در امانت و مجازاتش چیه، مهمترین مرحله، اثبات این جُرمه. توی دادگاه، حرف و ادعا به تنهایی کافی نیست و باید با مدارک و شواهد محکمه پسند، حرفتون رو ثابت کنید. پس باید حواس تون باشه که چه چیزهایی می تونن به کارتون بیان:

اثبات اینکه مال رو بهش سپردی (عنصر سپردن مال)

اولین چیزی که باید ثابت کنید اینه که شما اصلاً اون مال رو به امین سپردید و این سپردن هم بر اساس یکی از اون عقود قانونی (اجاره، امانت، رهن، وکالت و…) بوده. برای این کار می تونید از این مدارک استفاده کنید:

• رسید یا قرارداد: اگه موقع سپردن مال، رسید یا قراردادی نوشتید (هرچند دست نویس)، این بهترین مدرکه.
• شهادت شهود: اگه کسی شاهد بوده که شما مال رو به امین سپردید، شهادتش می تونه خیلی کمک کننده باشه.
• اقرار امین: اگه خود امین اقرار کنه که مال رو از شما گرفته، دیگه جای بحثی نمی مونه.
• اسناد بانکی: برای چک یا سفته، می تونید از مدارک بانکی یا کپی خود چک/سفته به عنوان مدرک استفاده کنید.
• پیامک یا مکاتبات: اگه توی پیامک یا نامه نگاری ها (کاغذی یا ایمیل) به سپردن مال اشاره شده باشه، این هم مدرک خوبیه.

اثبات اینکه مال امانتی بوده (امانی بودن مال)

باید ثابت کنید که نیت شما از سپردن مال، امانت بوده، نه مثلاً هدیه دادن یا فروش. اینجا هم همون مدارکی که بالا گفتیم (قرارداد، رسید، شهادت شهود) به کار میان. در قراردادها یا رسیدها معمولاً کلمه «امانت» یا «استرداد» قید میشه که نشون دهنده امانی بودن مال هست.

اثبات عمل مجرمانه و اون نیت بد (فعل مجرمانه و سوء نیت)

بعد از اثبات سپردن مال و امانی بودنش، باید ثابت کنید که امین یکی از کارهای تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود کردن رو انجام داده و نیتش هم ضرر زدن به شما بوده. این بخش ممکنه کمی پیچیده تر باشه:

• گزارش پلیس یا کارشناسی: اگه مثلاً ماشینی که به امانت داده بودید، بدون اجازه شما استفاده شده و خسارت دیده یا تصادف کرده، گزارش پلیس یا کارشناسی می تونه سوء استفاده رو نشون بده.
• شهادت شهود: اگه کسی شاهد بوده که امین مال شما رو فروخته، پنهان کرده یا از بین برده، می تونه شهادت بده.
• مستندات بانکی: مثلاً اگه خیانت در امانت کارت بانکی یا چک سفید امضا اتفاق افتاده، پرینت گردش حساب یا مدارک بانکی می تونه اثبات کنه که امین از این ها سوء استفاده کرده.
• تصاویر یا فیلم: در برخی موارد، دوربین های مداربسته یا فیلم های ضبط شده می تونن به اثبات جرم کمک کنن.
• اقرار امین: اقرار خود امین، چه در مرحله تحقیقات دادسرا و چه در دادگاه، معتبرترین دلیله.

اهمیت اظهارنامه و نامه نگاری ها: مدرکی که شاید نجاتت بده!

قبل از اینکه کار به دادگاه بکشه، اگه شک کردید که امین داره بدقولی می کنه، فرستادن یک «اظهارنامه» از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می تونه خیلی کمک کننده باشه. توی اظهارنامه می تونید به امین بگید که مال شما رو پس بده یا طبق توافق عمل کنه.

چرا اظهارنامه مهمه؟ چون:

1. اولاً، یه مدرک رسمی ایجاد می کنه که شما رسماً از امین خواستید که به تعهدش عمل کنه.
2. ثانیاً، اگه بعداً کار به دادگاه کشید، می تونید از این اظهارنامه به عنوان مدرکی برای اثبات سوء نیت امین استفاده کنید. نشون میده که شما بهش هشدار دادید، ولی باز هم به کارش ادامه داده.

هرگونه مکاتبه رسمی یا غیررسمی (مثل پیامک های واضح و مشخص) که در اون به سپردن مال یا درخواست استرداد اون اشاره شده باشه، می تونه توی اثبات پرونده تون به کار بیاد. پس اینجور چیزها رو حتماً نگه دارید.

مراحل شکایت بابت خیانت در امانت: گام به گام تا رسیدن به حق

تصمیم گرفتید شکایت بابت خیانت در امانت رو ثبت کنید؟ عالیه! اما این مسیر یه سری مراحل داره که باید دونه دونه و با دقت طی بشن. بیا با هم ببینیم قدم ها چیه:

تنظیم شکواییه خیانت در امانت: اولین و مهمترین گام!

اولین و اصلی ترین کاری که باید بکنید، نوشتن یه «شکواییه» هست. شکواییه همون متنیه که توی اون قصه اتفاقی که افتاده رو برای دادگاه تعریف می کنید و می خواید که بهش رسیدگی بشه. توی شکواییه خیانت در امانت باید این موارد رو با دقت بنویسید:

• مشخصات دقیق شما (شاکی) و متهم (مشتکی عنه): اسم، فامیل، کد ملی، آدرس و هر اطلاعات هویتی دیگه ای که لازمه.
• شرح کامل و دقیق واقعه: اینجا باید قشنگ تعریف کنید که چی شده. کی؟ کجا؟ چه مالی؟ چجوری؟ به چه دلیلی به امانت سپرده شد؟ و امین چه کار خلاف تعهدی انجام داده (تصاحب، استعمال، تلف، مفقود). هرچی دقیق تر و با جزئیات بیشتر بنویسید، بهتره.
• ذکر ادله اثبات دعوی: همون مدارک و شواهدی که توی بخش قبلی گفتیم. اینجا باید بهشون اشاره کنید و اگه دارید، کپی شون رو ضمیمه شکواییه کنید. مثلاً: «تصویر رسید امانت مورخ…»، «شهادت شهود…»، «پرینت گردش حساب…».
• درخواست مجازات قانونی: آخرش هم باید درخواست کنید که طبق قانون، به جرم امین رسیدگی و مجازات قانونی براش در نظر گرفته بشه.

مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: ثبت شکایت آنلاین

بعد از اینکه شکواییه رو تنظیم کردید، دیگه لازم نیست خودتون برید دادسرا. باید به یکی از «دفاتر خدمات الکترونیک قضایی» مراجعه کنید. این دفاتر وظیفه دارن مدارک شما رو اسکن کنن، شکواییه تون رو توی سیستم قضایی ثبت کنن و به دادسرا یا دادگاه صالح بفرستن. برای مراجعه به این دفاتر، حتماً مدارک زیر رو همراه داشته باشید:

• کارت ملی و شناسنامه (هم برای احراز هویت خودتون و هم برای ارائه مشخصات مشتکی عنه).
• اصل یا کپی برابر اصل شده همه مدارک و دلایل اثبات دعوی (رسیدها، قراردادها، پیامک ها و…).
• متن شکواییه (اگه خودتون تایپ کردید، روی فلش یا سی دی ببرید).

از دادسرا تا دادگاه: مسیر قانونی پرونده

بعد از ثبت شکواییه در دفاتر خدمات قضایی، پرونده شما به دادسرای صالح ارسال میشه. مسیر رسیدگی به این جرم معمولاً به این شکله:

1. تحقیقات اولیه در دادسرا: بازپرس یا دادیار در دادسرا شروع به تحقیقات می کنه. ممکنه شما و مشتکی عنه رو برای توضیح احضار کنن، از شهود تحقیق کنن یا مدارک بیشتری رو بخوان.
2. صدور قرار: اگه بازپرس به این نتیجه برسه که جرم اتفاق افتاده و دلایل کافی برای اثباتش وجود داره، «قرار جلب به دادرسی» صادر می کنه. در غیر این صورت، ممکنه «قرار منع تعقیب» صادر بشه که یعنی جرمی اتفاق نیفتاده.
3. ارجاع به دادگاه کیفری ۲: اگه قرار جلب به دادرسی صادر بشه، پرونده با صدور «کیفرخواست» (همون درخواست دادستان برای مجازات متهم) به دادگاه کیفری ۲ فرستاده میشه.
4. رسیدگی در دادگاه کیفری ۲: در دادگاه کیفری ۲، قاضی دوباره به پرونده رسیدگی می کنه و بعد از شنیدن دفاعیات طرفین و بررسی مدارک، حکم نهایی رو صادر می کنه. این حکم می تونه مجازات حبس، جزای نقدی یا برائت متهم باشه.

کدوم دادگاه باید به پرونده رسیدگی کنه؟

دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم خیانت در امانت، «دادسرای محل وقوع جرم» هست. یعنی اگه خیانت در امانت در شهر اصفهان اتفاق افتاده، باید به دادسرای اصفهان شکایت کنید. محل وقوع جرم جایی هست که امین اون فعل مجرمانه (تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود کردن) رو انجام داده.

نکات حقوقی مهم در مورد شکایت خیانت در امانت که باید بدونی!

علاوه بر مراحل و ارکانی که تا اینجا بررسی کردیم، یه سری نکات حقوقی مهم دیگه هم درباره شکایت بابت خیانت در امانت وجود داره که دونستن شون می تونه بهتون کمک کنه:

آیا جرم خیانت در امانت قابل گذشت محسوب میشه؟

قبلاً جرم خیانت در امانت یک جرم «غیر قابل گذشت» بود. یعنی حتی اگه شاکی هم از شکایتش صرف نظر می کرد، دولت به خاطر جنبه عمومی جرم، باز هم متهم رو مجازات می کرد. اما با تصویب «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری» در سال ۱۳۹۹، خیانت در امانت به لیست جرایم «قابل گذشت» اضافه شد.

این یعنی چی؟ یعنی اگه شما به عنوان شاکی، هر مرحله ای از رسیدگی (چه در دادسرا و چه در دادگاه)، رضایت بدید و از شکایتتون بگذرید، پرونده کیفری متهم متوقف میشه و دیگه مجازات نمیشه. این موضوع می تونه برای کسانی که می خوان از طریق سازش یا مصالحه به یه توافق برسن، مهم باشه.

مرور زمان شکایت خیانت در امانت: حواست به مهلت ها باشه!

توی پرونده های کیفری، یه چیزی داریم به اسم «مرور زمان». یعنی اگه بعد از یه مدت مشخصی از وقوع جرم یا اطلاع از اون، شکایت نکنید، دیگه حق شکایت کیفری رو از دست میدید. برای شکایت بابت خیانت در امانت که حالا یک جرم قابل گذشت شده، مرور زمان یک سال از تاریخ اطلاع شما از وقوع جُرمه.

مثلاً اگه امروز بفهمید که امین به امانت شما خیانت کرده، فقط یک سال فرصت دارید تا شکواییه تون رو ثبت کنید. اگه بعد از این یک سال اقدام کنید، دیگه پرونده کیفری قابل پیگیری نیست. البته حواستون باشه که این مرور زمان فقط برای جنبه کیفری جُرمه و برای «رد مال» و جبران خسارت (که حقوقی هست)، محدودیت های دیگه ای وجود داره.

چرا گرفتن وکیل برای خیانت در امانت ضروریه؟

همونطور که دیدید، پرونده شکایت بابت خیانت در امانت، با اینکه ممکنه ساده به نظر برسه، اما جزئیات و پیچیدگی های حقوقی و قانونی خودش رو داره. از تنظیم صحیح شکواییه و جمع آوری مدارک گرفته تا حضور در دادسرا و دادگاه و ارائه دفاعیات مناسب، همه و همه نیاز به دانش و تجربه حقوقی داره.

داشتن یک وکیل متخصص توی این زمینه، می تونه کمک بزرگی برای شما باشه. وکیل می تونه:

• بهترین راه رو برای اثبات جرم به شما نشون بده.
• شکواییه رو به بهترین شکل ممکن تنظیم کنه.
• در مراحل مختلف دادسرا و دادگاه، از حق شما دفاع کنه.
• با توجه به قوانین جدید، به شما بگه که چه انتظاراتی از پرونده تون داشته باشید.
• وقت و انرژی شما رو ذخیره کنه و جلوی اشتباهات احتمالی رو بگیره.

یک وکیل خوب، نه تنها بار روانی پرونده رو از دوش شما برمی داره، بلکه شانس موفقیت شما رو در گرفتن حق تون به شکل قابل توجهی افزایش میده.

نمونه شکواییه خیانت در امانت: متنی آماده برای شکایت شما

همونطور که قبلاً گفتیم، تنظیم شکواییه خیانت در امانت، اولین و یکی از مهمترین قدم ها برای پیگیری حق شماست. یک شکواییه دقیق و کامل، مسیر پرونده رو هموارتر می کنه. اینجا یک نمونه شکواییه خیانت در امانت رو براتون آوردیم که می تونید با توجه به شرایط پرونده خودتون، اون رو پر و استفاده کنید.

راهنمای پر کردن شکواییه خیانت در امانت

وقتی می خواید این نمونه رو پر کنید، به نکات زیر دقت داشته باشید:

• مشخصات شاکی: اسم و فامیل، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل و آدرس دقیق پستی خودتون رو بنویسید.
• مشخصات مشتکی عنه (متهم): اگه اطلاعات کامل رو دارید (اسم و فامیل، نام پدر، کد ملی، آدرس)، بنویسید. اگه ندارید، می تونید بنویسید «نامعلوم» و مشخصات ظاهری یا هر اطلاعاتی که به شناسایی فرد کمک می کنه رو در قسمت «شرح شکواییه» توضیح بدید.
• موضوع شکایت: حتماً بنویسید «شکایت کیفری دائر بر خیانت در امانت».
• دلایل و منضمات: اینجا باید لیست تمام مدارکی که دارید رو بنویسید. مثلاً «تصویر برابر اصل اجاره نامه مورخ…»، «تصویر برابر اصل رسید پرداخت وجه…»، «شهادت شهود…»، «استشهادیه محلی…»، «پرینت پیامک ها یا مکاتبات…»، «دستور استعلام از بانک…».
• شرح شکواییه: این بخش قلب شکواییه شماست. با جزئیات کامل و به ترتیب زمانی، اتفاق رو توضیح بدید. تاریخ دقیق سپردن مال، نوع عقد (امانت، اجاره، وکالت)، نوع مال، ارزش تقریبی مال، نوع فعل مجرمانه (تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود کردن) و تاریخ اطلاع شما از خیانت رو حتماً ذکر کنید. واضح و بدون ابهام بنویسید.

نمونه شکواییه برای موارد مختلف

برای اینکه دید بهتری داشته باشید، دو نمونه کاربردی برای موارد مختلف جرم خیانت در امانت رو اینجا می ذاریم:

نمونه شکواییه خیانت در امانت (مال منقول)

فرض کنید خودرو یا طلای خود را به امانت داده اید.

مشخصات شاکی:
نام: [نام شاکی] نام خانوادگی: [نام خانوادگی شاکی]
نام پدر: [نام پدر] کدملی: [کد ملی شاکی]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه] تاریخ تولد: [تاریخ تولد]
شغل: [شغل شاکی] آدرس: [آدرس دقیق شاکی]

مشخصات مشتکی عنه:
نام: [نام مشتکی عنه] نام خانوادگی: [نام خانوادگی مشتکی عنه]
نام پدر: [نام پدر] کدملی: [کد ملی مشتکی عنه]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه] تاریخ تولد: [تاریخ تولد]
شغل: [شغل مشتکی عنه] آدرس: [آدرس دقیق مشتکی عنه]
(در صورت عدم اطلاع از مشخصات کامل، ذکر «نامعلوم» و توضیحات در شرح شکواییه)

موضوع شکایت: شکایت کیفری دائر بر خیانت در امانت

دلایل و منضمات:
1. تصویر مصدق مبایعه نامه/قرارداد/رسید امانت خودرو/طلا مورخ [تاریخ]
2. تصویر برابر اصل سند مالکیت خودرو/فاکتور طلا
3. شهادت شهود (در صورت وجود، اسامی و آدرس)
4. تصویر مصدق اظهارنامه ارسالی به مشتکی عنه به شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ]
5. (سایر مدارک مرتبط...)

شرح شکواییه:
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،
به استحضار می رساند:
اینجانب [نام و نام خانوادگی شاکی] در مورخ [تاریخ سپردن مال]، یک دستگاه خودروی [نام و مدل خودرو] به شماره پلاک [شماره پلاک] (یا: [مقدار] گرم طلای [نوع طلا] به ارزش تقریبی [مبلغ] تومان) را به موجب [نوع عقد، مثلاً قرارداد اجاره، امانت، وکالت و...] و با شرط استرداد پس از [مدت زمان یا انجام کار مشخص] به مشتکی عنه، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مشتکی عنه]، به امانت سپردم. مقرر بود که ایشان پس از انقضای مدت/اتمام کار، مال امانی را به اینجانب مسترد نمایند.

متأسفانه، برخلاف توافقات و اعتماد صورت گرفته، مشتکی عنه پس از اتمام مدت مقرر/انجام کار، از استرداد مال امانی خودداری نموده و با سوء نیت، اقدام به [یکی از اعمال تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود کردن را به دقت توضیح دهید، مثلاً: فروش خودروی مذکور بدون اطلاع و اذن اینجانب / استفاده غیرمجاز و آسیب رساندن به خودرو / آب کردن و تصرف طلای امانتی / پنهان کردن مال به طوری که امکان دسترسی اینجانب به آن مقدور نباشد] نموده است. اینجانب از وقوع خیانت در امانت در مورخ [تاریخ اطلاع از جرم] مطلع شدم و علی رغم مکاتبات و ارسال اظهارنامه شماره [شماره اظهارنامه] در تاریخ [تاریخ اظهارنامه]، ایشان همچنان از بازگرداندن مال یا جبران خسارت امتناع می ورزند.

لذا با توجه به مراتب فوق و با استناد به ماده 674 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده)، از محضر محترم، تقاضای رسیدگی، تعقیب کیفری مشتکی عنه و صدور حکم مجازات قانونی ایشان را دارم.

با تشکر و احترام
[امضاء شاکی]
[تاریخ]

نمونه شکواییه خیانت در امانت (اسناد و مدارک)

مثلاً برای سوء استفاده از چک یا سفته سفید امضا:

مشخصات شاکی:
نام: [نام شاکی] نام خانوادگی: [نام خانوادگی شاکی]
نام پدر: [نام پدر] کدملی: [کد ملی شاکی]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه] تاریخ تولد: [تاریخ تولد]
شغل: [شغل شاکی] آدرس: [آدرس دقیق شاکی]

مشخصات مشتکی عنه:
نام: [نام مشتکی عنه] نام خانوادگی: [نام خانوادگی مشتکی عنه]
نام پدر: [نام پدر] کدملی: [کد ملی مشتکی عنه]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه] تاریخ تولد: [تاریخ تولد]
شغل: [شغل مشتکی عنه] آدرس: [آدرس دقیق مشتکی عنه]
(در صورت عدم اطلاع از مشخصات کامل، ذکر «نامعلوم» و توضیحات در شرح شکواییه)

موضوع شکایت: شکایت کیفری دائر بر خیانت در امانت و سوء استفاده از سفید امضا (در صورت لزوم)

دلایل و منضمات:
1. تصویر مصدق چک/سفته/سند سفید امضاء به شماره [شماره سند]
2. تصویر مصدق قرارداد/توافقنامه امانی (در صورت وجود)
3. شهادت شهود (در صورت وجود، اسامی و آدرس)
4. تصویر مصدق اظهارنامه ارسالی به مشتکی عنه به شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ]
5. پرینت گردش حساب (در صورت مرتبط بودن)
6. (سایر مدارک مرتبط...)

شرح شکواییه:
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،
به استحضار می رساند:
اینجانب [نام و نام خانوادگی شاکی] در مورخ [تاریخ سپردن سند]، یک فقره [نوع سند، مثلاً: چک / سفته] به شماره [شماره سند] و به صورت [سفید امضاء / بدون تاریخ / بدون مبلغ و...] را جهت [هدف از سپردن سند، مثلاً: ضمانت انجام کاری / تضمین حسن انجام کار] به مشتکی عنه، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مشتکی عنه]، به امانت سپردم. توافق بر این بود که ایشان [شرط یا نحوه مصرف معین سند، مثلاً: صرفاً در صورت عدم انجام کار معین، حق پر کردن و مطالبه وجه را داشته باشند / سند را نزد خود به عنوان امانت نگه دارند و پس از اتمام کار مسترد نمایند].

متأسفانه، مشتکی عنه برخلاف توافقات و اعتماد اینجانب، با سوء نیت، اقدام به [یکی از اعمال تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود کردن را به دقت توضیح دهید، مثلاً: پر کردن مبلغ و تاریخ در چک/سفته و مطالبه وجه آن بدون اینکه شرط محقق شده باشد / مفقود کردن سند و عدم امکان دسترسی اینجانب به آن] نموده و بدین ترتیب مرتکب خیانت در امانت شده است. اینجانب در تاریخ [تاریخ اطلاع از جرم] از وقوع این جرم مطلع شدم و علی رغم پیگیری ها و ارسال اظهارنامه، ایشان حاضر به جبران خسارت یا بازگرداندن سند نیستند.

لذا با توجه به مراتب فوق و با استناد به ماده 674 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) و ماده 673 (در صورت سوءاستفاده از سفید امضا)، از محضر محترم، تقاضای رسیدگی، تعقیب کیفری مشتکی عنه و صدور حکم مجازات قانونی ایشان را دارم.

با تشکر و احترام
[امضاء شاکی]
[تاریخ]

نتیجه گیری

در این مقاله سعی کردیم تمام جنبه های شکایت بابت خیانت در امانت رو به زبانی ساده و خودمانی براتون توضیح بدیم. از اینکه این جرم اصلاً یعنی چی و چه فرقی با دزدی و کلاهبرداری داره، تا اینکه چه چیزهایی باید با هم جور دربیان تا بشه گفت خیانت در امانت اتفاق افتاده.

یاد گرفتیم که قانون برای این جرم مجازات حبس در نظر گرفته، اما با قانون جدید، این مجازات کمتر شده و حالا قابل گذشت هم هست. همچنین، دونستن مدارک لازم برای اثبات و مراحل قدم به قدم شکایت، از تنظیم شکواییه تا دادسرا و دادگاه، توی مسیر گرفتن حقتون خیلی مهمه. حواستون به مهلت یک ساله مرور زمان شکایت خیانت در امانت باشه و یادتون نره که برای پس گرفتن مال، باید علاوه بر شکایت کیفری، دادخواست حقوقی هم بدید.

آخرین و مهمترین نکته ای که باید یادتون باشه اینه که مسائل حقوقی، حتی اونایی که ساده به نظر میان، می تونن خیلی پیچیده بشن. پس اگه با مشکل خیانت در امانت مواجه شدید یا هر سوال دیگه ای داشتید، از مشورت با یه وکیل متخصص غافل نشید. وکیل می تونه بهترین راهنما و حامی شما در این مسیر باشه و با دانش و تجربه اش، شانس موفقیت شما رو به مراتب بیشتر کنه.

اگر شما هم با مشکل خیانت در امانت مواجه شده اید و نیاز به راهنمایی حقوقی دقیق و تخصصی دارید، می تونید همین حالا برای مشاوره با ما تماس بگیرید. کارشناسان حقوقی ما آماده اند تا در تمامی مراحل، از تنظیم شکواییه تا پیگیری پرونده، کنارتان باشند و به شما کمک کنند تا حق خود را پس بگیرید.