نمونه فرم دادخواست تحریر ترکه
وقتی خدای نکرده یکی از عزیزانمون رو از دست می دیم، علاوه بر بار سنگین غم، یه عالمه کار حقوقی و اداری هم پیش می آد که ممکنه حسابی آدم رو گیج و سردرگم کنه. یکی از این کارها، موضوع ارث و میراثه که اگر درست و حسابی بهش رسیدگی نشه، می تونه تبدیل به یه دردسر بزرگ بشه و حتی بین خانواده کدورت ایجاد کنه. «تحریر ترکه» دقیقاً همینجاست که به کمکتون می آد تا همه چیز سر جای خودش قرار بگیره و حقوق همه حفظ بشه. اگر دنبال یه راهنمای کامل و یه نمونه دادخواست عملی هستید تا این مراحل رو با خیال راحت پشت سر بذارید، جای درستی اومدید.
همه ما شنیدیم که وقتی کسی فوت می کنه، اموالش به وراث می رسه. اما آیا فقط امواله؟ بدهی ها و تعهداتش چی می شن؟ اصلاً چطوری میشه فهمید دقیقاً چقدر دارایی و چقدر بدهی وجود داره؟ اینجا صحبت از «تحریر ترکه» پیش می آد. این فرآیند، مثل یه صورت برداری دقیق و مفصل از تمام داشته ها و نداشته های متوفی می مونه تا هیچ چیز از قلم نیفته و هیچ اختلافی پیش نیاد. این مقاله دقیقاً به شما کمک می کنه که قدم به قدم با این پروسه آشنا بشید، مدارک لازم رو بشناسید و حتی یه نمونه دادخواست درست و درمون داشته باشید تا کارتون رو راحت تر جلو ببرید. پس با ما همراه باشید تا همه این ریزه کاری ها رو با هم یاد بگیریم.
تحریر ترکه چیست و چرا اهمیت دارد؟
شاید برای خیلی ها این کلمه «تحریر ترکه» یکم غریبه باشه یا حتی با کلمات دیگه مثل تقسیم ترکه اشتباه گرفته بشه. بیاین خیلی ساده و خودمونی بگیم تحریر ترکه چیه و چرا این قدر مهمه.
تعریف ساده و حقوقی تحریر ترکه
تصور کنید یه نفر فوت می کنه و پشت سرش یه سری اموال، حقوق، و البته شاید بدهی ها و تعهدات به جا می ذاره. تحریر ترکه یعنی دقیقاً مثل یه حسابدار خبره، یه لیست کامل و جزء به جزء از تمام این ها تهیه کنیم. یعنی هم دارایی هاش رو مشخص کنیم (مثلاً خونه، ماشین، حساب بانکی، سهام، حتی طلب هایی که از دیگران داشته) و هم بدهی هاش رو (مثل وام بانکی، قرض به دوست و آشنا، مالیات و…). خلاصه کلام، تحریر ترکه یعنی صورت برداری از هرچی که متوفی داشته و هرچی که باید پرداخت می کرده. ماده ۲۰۶ قانون امور حسبی هم دقیقاً همین رو می گه: «مقصود از تحریر ترکه تعیین مقدار ترکه و دیون متوفی است.»
هدف اصلی از انجام تحریر ترکه
شاید بپرسید خب این کار به چه دردی می خوره؟ هدف های مهمی پشت این داستانه:
- جلوگیری از اختلافات: وقتی همه چیز شفاف و مکتوب باشه، دیگه جای هیچ بحث و جدلی بین وراث یا طلبکاران نمی مونه. هرکی دقیقاً می دونه چی سهمشه و چی بدهی.
- حفظ حقوق همه: هم حقوق وراث حفظ می شه تا کسی نتونه از زیر بار بدهی های متوفی شانه خالی کنه یا اموال رو حیف و میل کنه، و هم حقوق طلبکاران تضمین می شه که بتونن طلبشون رو از ترکه بگیرن.
- شفافیت مالی: یه تصویر روشن از وضعیت مالی متوفی به دست می آد که برای تصمیم گیری های بعدی (مثل تقسیم ارث) خیلی لازمه.
تفاوت تحریر ترکه با تقسیم ترکه
اینو خیلی ها اشتباه می کنن. تحریر ترکه و تقسیم ترکه دو تا مرحله جدا از هم هستن:
- تحریر ترکه: مرحله شناسایی و صورت برداری از اموال و بدهی هاست. یعنی اول می فهمیم چی داریم و چی نداریم.
- تقسیم ترکه: مرحله تقسیم کردن اون اموالی که شناسایی شده، بین وراثه، بعد از اینکه بدهی ها پرداخت شد. یعنی بعد از اینکه فهمیدیم چی داریم، حالا تقسیمش می کنیم.
پس اول تحریر ترکه انجام می شه و بعد از اون، نوبت به تقسیم ترکه می رسه. مثل این می مونه که اول موجودی انبار رو می گیریم (تحریر) و بعد تصمیم می گیریم چطوری بین شرکا تقسیمش کنیم (تقسیم).
چه زمانی درخواست تحریر ترکه ضروری است؟
همیشه نیازی نیست که برای هر ارثی درخواست تحریر ترکه بدیم. خیلی وقت ها وراث با هم کنار می آن و کارها رو دوستانه انجام می دن. اما خب، بعضی وقت ها هم هست که چاره ای جز این کار نداریم و قانون خودش ما رو ملزم می کنه.
موارد اجباری
یه سری موقعیت ها هستن که دیگه شوخی بردار نیست و حتماً باید بریم سراغ تحریر ترکه. قانون امور حسبی توی ماده ۲۰۷ این موارد رو مشخص کرده:
- وجود ورثه محجور یا غایب: اگه بین وراث، آدم کوچولویی باشه (مثل صغیر که هنوز به سن قانونی نرسیده)، یا کسی باشه که عقلش درست کار نمی کنه (محجور)، یا اصلاً غایب باشه و خبری ازش نباشه، تحریر ترکه اجباریه. این کار برای حفظ حقوق این افراد خیلی مهمه تا کسی نتونه سرشون کلاه بذاره.
- ورثه ای که ترکه را قبول یا رد نکرده اند: گاهی ممکنه ورثه تکلیفشون با ارث مشخص نباشه؛ یعنی نه رسماً قبولش کردن و نه رسماً ردش. توی این حالت هم برای تعیین تکلیف نهایی، تحریر ترکه لازمه.
- وجود طلبکاران متوفی با طلب عمده: اگه متوفی کلی بدهی داشته باشه و طلبکاران هم سروکله شون پیدا بشه، برای اینکه تکلیف بدهی ها مشخص بشه و حقوق اون ها هم حفظ بشه، تحریر ترکه ضروریه. اینجوری معلوم می شه چقدر دارایی هست و چقدر بدهی، تا طلبکارا هم به حقشون برسن.
- توسط وصی برای اداره اموال: اگه متوفی قبل از فوتش یه وصی (کسی که وظیفه داره به وصیت نامه اش عمل کنه) برای اداره اموالش تعیین کرده باشه، اون وصی هم می تونه درخواست تحریر ترکه بده تا دقیقاً بدونه چه اموالی رو باید مدیریت کنه.
موارد اختیاری و مزایای آن
حتی اگه هیچ کدوم از موارد بالا هم پیش نیاد، باز هم تحریر ترکه می تونه خیلی به کارتون بیاد و حسابی کارساز باشه. چرا؟
- پیشگیری از اختلافات احتمالی بین وراث: می دونید که پول و ارث می تونه خیلی از رابطه ها رو شکراب کنه. وقتی همه چیز از اول شفاف باشه، خیلی از دلخوری ها و دعواها پیش نمی آد. این مثل یک سند رسمی می مونه که همه بهش اعتماد دارن.
- شفافیت کامل در امور مالی متوفی: اگه می خواید یه تصویر دقیق از وضعیت مالی متوفی داشته باشید، تحریر ترکه بهترین راهه. این شفافیت می تونه در آینده برای مالیات، فروش اموال یا هر تصمیم دیگه ای کمک کننده باشه.
- حفظ حقوق تمامی ذی نفعان: نه فقط وراث، بلکه طلبکاران، موصی لهم (کسانی که متوفی به نفعشون وصیت کرده) و هر ذی نفع دیگه ای می تونن با تحریر ترکه از حقوقشون مطمئن بشن.
پس حتی اگه الزامی نباشه، توی خیلی از موارد، تحریر ترکه یه حرکت هوشمندانه و پیشگیرانه ست که می تونه سردرد های بعدی رو کم کنه.
چه کسانی می توانند درخواست تحریر ترکه را ثبت کنند؟
حالا که فهمیدیم تحریر ترکه چیه و کی واجبه، این سوال پیش میاد که اصلاً چه کسی می تونه این دادخواست رو بده؟ آیا هرکی دلش خواست می تونه بره سراغش؟ نه! قانون توی این زمینه هم دست و پا رو بسته و فقط به چند دسته از افراد اجازه داده که این درخواست رو ثبت کنن:
- ورثه یا نمایندگان قانونی آن ها: این طبیعی ترین حالت ممکنه. هر کدوم از وراث متوفی (چه تکی و چه با هم) می تونن درخواست تحریر ترکه رو بدن. اگه ورثه خودشون نتونن این کار رو بکنن، نماینده قانونی شون (مثلاً وکیلشون) هم می تونه این کار رو انجام بده. ماده ۲۰۷ قانون امور حسبی هم به این موضوع اشاره کرده.
- وصی برای اداره اموال: گفتیم که متوفی ممکنه برای اداره اموالش یه وصی تعیین کرده باشه. این وصی هم حق داره برای تحریر ترکه اقدام کنه تا بتونه وظیفه اش رو به درستی انجام بده و اموال رو طبق وصیت اداره کنه.
- طلبکاران متوفی: اگه از متوفی طلب دارید و می خواید مطمئن بشید که حقتون پایمال نمی شه، می تونید درخواست تحریر ترکه بدید. اینجوری وضعیت اموال متوفی شفاف می شه و می تونید برای وصول طلبتون اقدام کنید.
- قیم محجور یا امین غایب: اگه یکی از وراث صغیر یا محجور باشه و قیم داشته باشه، یا اگه وراثی غایب باشه و امینی براش تعیین شده باشه، اون قیم یا امین هم می تونه به نمایندگی از محجور یا غایب، درخواست تحریر ترکه بده. این کار برای حفظ حقوق اون هاست که خودشون نمی تونن از پس کارها بربیان.
یادتون باشه که هر کسی نمی تونه این درخواست رو بده و فقط این چند دسته از افراد هستن که قانون بهشون اجازه داده.
تفاوت تحریر ترکه با مهر و موم ترکه و ارتباط آن ها
وقتی صحبت از امور مربوط به ترکه می شه، دو تا اصطلاح هستن که ممکنه قاطی بشن: «تحریر ترکه» و «مهر و موم ترکه». اگرچه این دو تا با هم فرق دارن، ولی گاهی اوقات حسابی به هم مربوط می شن. بیاین ببینیم هر کدوم چی هستن و چه ربطی به هم دارن.
تعریف مهر و موم ترکه
تصور کنید یه خونه ای هست که متوفی اونجا زندگی می کرده و وسایلش هم داخلشه. بعد از فوتش، تا وقتی که تکلیف ارث و میراث مشخص بشه، ممکنه یه سری آدم سودجو بخوان از آب گل آلود ماهی بگیرن و یه چیزایی رو از اموال بردارن یا جابه جا کنن. «مهر و موم ترکه» دقیقاً برای همین مواقع هست. یعنی دادگاه (یا شورای حل اختلاف) میاد و در و پنجره ها یا هر محفظه ای که اموال توشه رو با یه مهر مخصوص قفل می کنه. هدف اصلی از این کار، حفظ موقت اموال متوفی هست تا هیچ کس نتونه به اون ها دست بزنه و تا وقتی که همه چیز قانونی مشخص بشه، سر جای خودشون بمونن.
مهر و موم ترکه مثل یه قفل امنیتی روی اموال متوفی عمل می کنه تا کسی نتونه بهشون دست بزنه و از حیف و میل شدن جلوگیری می کنه.
موارد و شرایط درخواست مهر و موم
درخواست مهر و موم ترکه هم مثل تحریر ترکه، برای هر کسی امکان پذیر نیست و شرایط خاص خودش رو داره. مواد ۱۶۷، ۱۷۲ و ۱۷۳ قانون امور حسبی به این موارد اشاره کردن:
- اگه یکی از وراث یا طلبکاران احساس خطر کنه و فکر کنه ممکنه اموال از بین برن یا حیف و میل بشن.
- وقتی بین وراث، صغیر یا محجور باشه و قیم یا وصی نداشته باشه (ماده ۱۷۲).
- وقتی بین وراث، غایبی باشه که برای اداره اموالش نماینده نداره (ماده ۱۷۳).
- درخواست وصی یا موصی له در مواردی که وصیت نامه وجود داره.
خلاصه، هر زمان که حس بشه احتمال دستبرد یا از بین رفتن اموال وجود داره، می شه درخواست مهر و موم داد.
لزوم و اولویت مهر و موم قبل از تحریر ترکه در برخی موارد
حالا این دو تا چه ربطی به هم دارن؟ در خیلی از موارد، مهر و موم ترکه یه جور مقدمه برای تحریر ترکه ست. یعنی چی؟ یعنی قبل از اینکه بخوایم صورت برداری دقیقی از اموال کنیم (تحریر ترکه)، اول باید مطمئن بشیم که هیچ چیز جابه جا نشده و همه چیز سر جاشه. برای همین، اگه بین وراث اختلاف باشه یا پای افراد محجور و غایب در میون باشه، بهتره اول درخواست مهر و موم بدیم و بعد بریم سراغ تحریر ترکه. اینجوری وقتی مهر و موم باز شد، خیال همه راحته که لیستی که از اموال تهیه می شه، دقیق و درسته و هیچ چیزی کم و کسری نداره. پس گاهی اوقات این دو تا مثل دو روی یک سکه اند که برای رسیدن به یه نتیجه مطمئن، با هم و پشت سر هم میان.
مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست تحریر ترکه
خب، حالا که فهمیدیم تحریر ترکه چیه و کی باید انجام بشه، این سوال مهم پیش میاد که برای ثبت دادخواستش باید به کجا مراجعه کنیم؟ کدوم دادگاه یا مرجع قضایی صلاحیت داره که به این پرونده ها رسیدگی کنه؟
صلاحیت شورای حل اختلاف
این روزها خیلی از کارهای قضایی که پیچیدگی کمتری دارن، به شورای حل اختلاف سپرده شده. خوشبختانه، رسیدگی به دادخواست تحریر ترکه هم معمولاً در صلاحیت شوراهای حل اختلافه. اما خب این یه معمولاً داره و نه همیشه. شورای حل اختلاف می تونه به این پرونده ها رسیدگی کنه، به شرطی که ارزش اموال متوفی از حد نصاب قانونی که هر ساله تعیین می شه، بیشتر نباشه. اگه ارزش ترکه از این مقدار بیشتر باشه یا پرونده پیچیدگی های خاصی داشته باشه، دیگه شورای حل اختلاف نمی تونه کاری بکنه.
صلاحیت دادگاه
اگه شرایطی که گفتیم (مثل ارزش بالای ترکه یا پیچیدگی های حقوقی پرونده) پیش بیاد، یا اگه شورای حل اختلاف به هر دلیلی صلاحیت رسیدگی نداشته باشه، اون وقت دیگه پای دادگاه حقوقی به میون میاد. دادگاه های عمومی حقوقی در این مواقع مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست تحریر ترکه هستن. این یعنی ممکنه پرونده شما اول بره شورا و اگه شورا نتونه حلش کنه، ارجاع بشه به دادگاه.
محل تقدیم دادخواست (آخرین اقامتگاه متوفی)
یه نکته خیلی مهم دیگه هم اینه که دادخواست تحریر ترکه رو باید به کدوم شهر یا منطقه بفرستیم. قانون خیلی واضحه: دادخواست رو باید به شورای حل اختلاف یا دادگاه حقوقی شهر یا محلی که متوفی «آخرین اقامتگاه خودش» رو داشته، تقدیم کنید. فرقی نمی کنه که اموالش کجا باشه، یا وراث کجا زندگی می کنن. مهم اینه که متوفی آخرین نفس هاش رو کجا کشیده و محل زندگی دائمی اش کجا بوده. مثلاً اگه متوفی تو تهران زندگی می کرده و تو شیراز فوت کرده، دادخواست باید تو تهران ثبت بشه. این قانون رو برای این گذاشتن که همه چیز یه روال مشخص داشته باشه و از سردرگمی جلوگیری بشه.
مدارک لازم برای تنظیم و تقدیم دادخواست تحریر ترکه
بدون مدارک لازم، هیچ کار قانونی ای پیش نمیره. دادخواست تحریر ترکه هم از این قاعده مستثنی نیست و برای اینکه پرونده تون روی غلتک بیفته، باید یه سری مدارک رو کامل و بدون نقص آماده کنید. اینجا یه لیست جامع و کامل از این مدارک براتون آوردیم:
| ردیف | مدارک مورد نیاز | توضیحات تکمیلی |
|---|---|---|
| ۱ | گواهی فوت متوفی | سند اصلی برای اثبات فوت شخص. از اداره ثبت احوال صادر می شود. |
| ۲ | گواهی انحصار وراثت (قطعی یا محدود) | این گواهی نشون می ده ورثه قانونی متوفی کی ها هستن و سهم هر کدوم چقدره. اگه هنوز قطعی نشده، همون محدودش هم کافیه. |
| ۳ | رونوشت شناسنامه و کارت ملی متوفی | مدارک هویتی خود متوفی. |
| ۴ | رونوشت شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث | مدارک هویتی تمام کسانی که اسمشون توی گواهی انحصار وراثت هست. |
| ۵ | وصیت نامه متوفی (در صورت وجود) | اگه متوفی وصیت نامه ای داشته، حتماً باید ارائه بشه. |
| ۶ | اسناد و مدارک اولیه اثبات وجود اموال | هر چیزی که نشون بده متوفی اموالی داشته. مثلاً:
|
| ۷ | مدارک مربوط به دیون و مطالبات متوفی (در صورت اطلاع) | اگه می دونید متوفی بدهکار یا طلبکار کسی بوده، مدارکش رو جمع کنید. مثل:
|
| ۸ | وکالتنامه وکیل (در صورت داشتن وکیل) | اگه کارها رو به وکیل سپردید، وکالتنامه رسمی وکیل. |
| ۹ | قبض پرداخت هزینه های دادرسی | هزینه دادخواست تحریر ترکه که باید پرداخت بشه. |
| ۱۰ | سایر مستندات مرتبط | هر مدرک دیگه ای که فکر می کنید به روشن شدن وضعیت ترکه کمک می کنه. |
جمع کردن این مدارک ممکنه کمی زمان بر باشه، اما یادتون باشه که دقت در این مرحله، جلوی خیلی از مشکلات و تأخیرهای آینده رو می گیره. حتماً همه مدارک رو کپی برابر اصل کنید و بعد تحویل دفتر خدمات قضایی بدید.
راهنمای گام به گام تنظیم دادخواست تحریر ترکه
تنظیم یه دادخواست حقوقی شاید در نگاه اول ترسناک به نظر بیاد، اما اگه مرحله به مرحله و با دقت پیش بریم، اون قدرها هم سخت نیست. اینجا بهتون می گیم چطوری یه دادخواست تحریر ترکه رو آماده کنید تا شانس موفقیت پرونده تون حسابی بالا بره.
بخش خواهان: نحوه تکمیل دقیق مشخصات فردی
اولین بخشی که باید پر کنید، اطلاعات مربوط به شماست؛ یعنی کسی که داره این دادخواست رو می ده. اینجا باید مشخصاتتون رو دقیق بنویسید:
- نام و نام خانوادگی: کامل و بدون غلط املایی.
- نام پدر: برای مشخص شدن هویت کامل.
- کدملی: ۱0 رقم کدملی شما.
- اقامتگاه: آدرس دقیق محل سکونتتون، شامل شهر، خیابان، کوچه، پلاک، و کد پستی. این آدرس برای ارسال ابلاغیه های دادگاه خیلی مهمه.
- شغل: شغل فعلی شما.
- شماره تماس: یک شماره تلفن که همیشه در دسترس باشید.
اگه دادخواست رو از طرف وکیل می دید، اطلاعات وکیل هم باید اینجا ثبت بشه.
بخش خواندگان: نحوه درج اطلاعات سایر وراث و ذی نفعان
خواندگان، یعنی بقیه کسانی که توی این پرونده ذی نفع هستن؛ معمولاً بقیه وراث متوفی. اگه درخواست مهر و موم هم داده اید، طلبکاران متوفی یا وصی هم ممکنه جزو خواندگان باشن.
- اهمیت ذکر کامل مشخصات: باید مشخصات تمامی وراث دیگه رو (به جز خودتون) اینجا بنویسید، با همون دقت که مشخصات خودتون رو نوشتید. یعنی نام، نام خانوادگی، نام پدر، کدملی و آدرس دقیق محل سکونت.
- اگه یکی از وراث آدرس مشخصی نداره، یا غایبه، باید توی دادخواست به این موضوع اشاره کنید تا دادگاه بتونه از طریق آگهی روزنامه یا راه های دیگه بهشون اطلاع رسانی کنه.
بخش خواسته: نگارش دقیق و صحیح خواسته
خواسته یعنی دقیقاً چیزی که از دادگاه می خواید. اینجا باید کاملاً واضح و حقوقی بنویسید:
- «تقاضای صدور قرار تحریر ترکه»
- یا اگه نیاز به مهر و موم هم دارید: «تقاضای صدور قرار مهر و موم و تحریر ترکه»
سعی کنید دقیقاً همین عبارات رو بنویسید تا دادگاه کاملاً متوجه بشه که چی می خواید.
بخش دلایل و مستندات: فهرست کردن تمامی مدارک پیوست
اینجا باید تمام اون مدارکی رو که قبلاً آماده کردید و قراره به دادخواست پیوست کنید، لیست کنید. مثلاً:
- گواهی فوت متوفی
- گواهی انحصار وراثت
- رونوشت شناسنامه و کارت ملی خواهان و خواندگان
- وصیت نامه (در صورت وجود)
- اسناد مالکیت (مثل سند ملک، برگ سبز خودرو، پرینت حساب بانکی)
- و… (هر مدرک دیگری که دارید).
فهرست کردن دقیق مدارک، نشون دهنده نظم و جدیت شماست و به قاضی کمک می کنه تا راحت تر پرونده رو بررسی کنه.
بخش شرح دادخواست (متن اصلی)
اینجا قلب دادخواست شماست و باید با زبانی محترمانه و حقوقی، ماجرا رو برای قاضی شرح بدید. این بخش رو این طوری بنویسید:
- بیان مشخصات متوفی و تاریخ و محل فوت: «با سلام و احترام، به استحضار می رساند شادروان [نام کامل متوفی] فرزند [نام پدر متوفی]، به شماره ملی [کدملی متوفی]، در تاریخ [تاریخ فوت] در [محل فوت] دار فانی را وداع گفته اند.»
- ذکر رابطه خواهان با متوفی: «اینجانب [نام خواهان] فرزند [نام پدر خواهان]، به شماره ملی [کدملی خواهان]، از وراث آن مرحوم/مرحومه (مثلاً فرزند/همسر) می باشم.»
- اشاره به وجود ترکه (اموال و دیون): «همان طور که از گواهی انحصار وراثت پیوست دادخواست پیداست، وراث مرحوم مشخص شده اند. متوفی دارای ترکه منقول و غیرمنقول (مانند [اشاره کلی به چند نمونه از اموال] بوده که نیازمند صورت برداری و تعیین دقیق ارزش می باشد.»
- بیان دلیل و ضرورت درخواست تحریر ترکه: «با توجه به [ذکر دلیل: مثلاً وجود ورثه صغیر/محجور، یا بیم حیف و میل شدن اموال، یا وجود اختلافات احتمالی بین وراث، یا وجود طلبکاران]، و به استناد مواد ۲۰۶ و ۲۰۷ قانون امور حسبی، درخواست تحریر ترکه و صورت برداری از کلیه اموال، حقوق، دیون و تعهدات آن مرحوم ضروری به نظر می رسد.»
- تأکید بر لزوم حفظ حقوق وراث و طلبکاران: «هدف از این دادخواست، حفظ حقوق تمامی ذی نفعان اعم از وراث و طلبکاران متوفی و جلوگیری از هرگونه تضییع یا تصرف غیرقانونی در اموال می باشد.»
- جمله پایانی درخواست رسیدگی و صدور قرار: «لذا با تقدیم این دادخواست، از آن مقام محترم تقاضای رسیدگی و صدور قرار تحریر ترکه (یا مهر و موم و تحریر ترکه) و متعاقباً انجام اقدامات مقتضی در این خصوص را استدعا دارم.»
با رعایت این نکات، دادخواستی محکم و کامل خواهید داشت که به شما کمک می کنه تا این فرآیند رو به بهترین شکل ممکن پیش ببرید.
نمونه فرم دادخواست تحریر ترکه
برای اینکه کارتون راحت تر بشه، دو تا نمونه دادخواست تحریر ترکه رو اینجا آوردیم. یکی برای حالت کلی تحریر ترکه و یکی هم برای حالتی که نیاز به مهر و موم ترکه هم دارید. این ها فقط نمونه های متنی هستن که می تونید ازشون به عنوان الگو استفاده کنید.
الف) نمونه دادخواست تحریر ترکه (عمومی)
بسمه تعالی
ریاست محترم شورای حل اختلاف / دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]
خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
نام پدر: [نام پدر خواهان]
کدملی: [کدملی خواهان]
اقامتگاه: [آدرس دقیق پستی خواهان]
شماره تماس: [شماره تماس خواهان]
خواندگان: (سایر وراث متوفی)
۱. نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث ۱]، نام پدر: [نام پدر وارث ۱]، کدملی: [کدملی وارث ۱]، اقامتگاه: [آدرس دقیق پستی وارث ۱]
۲. نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث ۲]، نام پدر: [نام پدر وارث ۲]، کدملی: [کدملی وارث ۲]، اقامتگاه: [آدرس دقیق پستی وارث ۲]
(و به همین ترتیب برای تمامی وراث دیگر)
خواسته: تقاضای صدور قرار تحریر ترکه
دلایل و مستندات:
۱. گواهی فوت شماره [شماره گواهی فوت] مورخ [تاریخ گواهی فوت] صادره از [محل صدور]
۲. گواهی انحصار وراثت شماره [شماره گواهی انحصار وراثت] صادره از [مرجع صادرکننده]
۳. رونوشت مصدق شناسنامه و کارت ملی متوفی
۴. رونوشت مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان و خواندگان
۵. [ذکر سایر اسناد اموال و دیون متوفی در صورت وجود، مانند سند ملک، برگ سبز خودرو، پرینت حساب و...]
۶. وکالتنامه شماره [شماره وکالتنامه] مورخ [تاریخ وکالتنامه] (در صورت داشتن وکیل)
شرح دادخواست:
با سلام و احترام،
به استحضار می رساند شادروان [نام کامل متوفی] فرزند [نام پدر متوفی]، به شماره ملی [کدملی متوفی]، در تاریخ [تاریخ فوت] در [محل فوت] دار فانی را وداع گفته اند. اینجانب [نام خواهان] (فرزند/همسر/...) آن مرحوم/مرحومه و از وراث قانونی ایشان می باشم.
همان طور که از گواهی انحصار وراثت پیوست دادخواست پیداست، وراث قانونی مرحوم مشخص شده اند. متوفی دارای ترکه منقول و غیرمنقول (شامل [مثلاً: یک باب منزل مسکونی، یک دستگاه خودرو، حساب های بانکی و...] می باشد که نیازمند صورت برداری و تعیین دقیق ارزش، حقوق و دیون می باشد.
با توجه به [ذکر دلیل ضرورت: مثلاً وجود ورثه صغیر/محجور، یا اختلاف بین وراث، یا وجود طلبکاران]، و به استناد مواد ۲۰۶ و ۲۰۷ قانون امور حسبی، درخواست تحریر ترکه و صورت برداری از کلیه اموال، حقوق، دیون و تعهدات آن مرحوم ضروری به نظر می رسد.
لذا با تقدیم این دادخواست، از آن مقام محترم تقاضای رسیدگی و صدور قرار تحریر ترکه و متعاقباً انجام اقدامات مقتضی در این خصوص را استدعا دارم.
با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی خواهان (یا وکیل خواهان)
امضا و تاریخ
ب) نمونه دادخواست مهر و موم و تحریر ترکه (در صورت لزوم)
بسمه تعالی
ریاست محترم شورای حل اختلاف / دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]
خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
نام پدر: [نام پدر خواهان]
کدملی: [کدملی خواهان]
اقامتگاه: [آدرس دقیق پستی خواهان]
شماره تماس: [شماره تماس خواهان]
خواندگان: (سایر وراث متوفی)
۱. نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث ۱]، نام پدر: [نام پدر وارث ۱]، کدملی: [کدملی وارث ۱]، اقامتگاه: [آدرس دقیق پستی وارث ۱]
۲. نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث ۲]، نام پدر: [نام پدر وارث ۲]، کدملی: [کدملی وارث ۲]، اقامتگاه: [آدرس دقیق پستی وارث ۲]
(و به همین ترتیب برای تمامی وراث دیگر)
خواسته: تقاضای صدور قرار مهر و موم و تحریر ترکه
دلایل و مستندات:
۱. گواهی فوت شماره [شماره گواهی فوت] مورخ [تاریخ گواهی فوت] صادره از [محل صدور]
۲. گواهی انحصار وراثت شماره [شماره گواهی انحصار وراثت] صادره از [مرجع صادرکننده]
۳. رونوشت مصدق شناسنامه و کارت ملی متوفی
۴. رونوشت مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان و خواندگان
۵. [ذکر سایر اسناد اموال و دیون متوفی در صورت وجود، مانند سند ملک، برگ سبز خودرو، پرینت حساب و...]
۶. وکالتنامه شماره [شماره وکالتنامه] مورخ [تاریخ وکالتنامه] (در صورت داشتن وکیل)
شرح دادخواست:
با سلام و احترام،
به استحضار می رساند شادروان [نام کامل متوفی] فرزند [نام پدر متوفی]، به شماره ملی [کدملی متوفی]، در تاریخ [تاریخ فوت] در [محل فوت] دار فانی را وداع گفته اند. اینجانب [نام خواهان] (فرزند/همسر/...) آن مرحوم/مرحومه و از وراث قانونی ایشان می باشم.
همان طور که از گواهی انحصار وراثت پیوست دادخواست پیداست، وراث قانونی مرحوم مشخص شده اند. متوفی دارای ترکه منقول و غیرمنقول (شامل [مثلاً: یک باب منزل مسکونی، یک دستگاه خودرو، حساب های بانکی و...] می باشد.
با عنایت به [ذکر دلیل فوریت مهر و موم: مثلاً وجود ورثه صغیر/محجور/غایب، یا بیم حیف و میل شدن اموال توسط برخی افراد] و به منظور حفظ و حراست از اموال آن مرحوم تا زمان تعیین تکلیف نهایی، تقاضای صدور دستور مهر و موم ترکه را داریم.
پس از اجرای مهر و موم، با توجه به [ذکر دلیل ضرورت تحریر ترکه: مثلاً وجود ورثه صغیر/محجور، یا اختلاف بین وراث، یا وجود طلبکاران]، و به استناد مواد ۱۶۷، ۱۷۲، ۱۷۳، ۲۰۶ و ۲۰۷ قانون امور حسبی، درخواست تحریر ترکه و صورت برداری از کلیه اموال، حقوق، دیون و تعهدات آن مرحوم نیز ضروری به نظر می رسد.
لذا با تقدیم این دادخواست، از آن مقام محترم تقاضای رسیدگی و صدور دستور مهر و موم ترکه و متعاقباً صدور قرار تحریر ترکه و انجام اقدامات مقتضی در این خصوص را استدعا دارم.
با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی خواهان (یا وکیل خواهان)
امضا و تاریخ
نحوه دسترسی به فایل های قابل ویرایش
این نمونه های متنی رو می تونید کپی کنید و با اطلاعات پرونده خودتون پر کنید. برای دسترسی به فایل های قابل ویرایش (Word و PDF) این دادخواست ها، معمولاً سایت های حقوقی معتبر و دفاتر خدمات قضایی، این فرم ها رو در اختیارتون قرار می دن. می تونید از اونجا نسخه های آماده رو دانلود و ویرایش کنید تا کارتون دقیق تر پیش بره.
نکات مهم و حقوقی در فرآیند تحریر ترکه
مسئله ارث و میراث پیچیدگی های خاص خودش رو داره و اگه حواسمون نباشه، ممکنه یه جای کار بلنگه. تو فرآیند تحریر ترکه هم یه سری نکات هست که اگه بدونیم، خیلی بهمون کمک می کنه تا کارها رو بهتر پیش ببریم و کمتر دچار مشکل بشیم.
اهمیت آگهی تحریر ترکه و مهلت های قانونی
بعد از اینکه درخواست تحریر ترکه رو دادید، دادگاه یا شورای حل اختلاف یه قرار صادر می کنه و بعدش نوبت به «آگهی تحریر ترکه» می رسه. این آگهی معمولاً توی روزنامه های کثیرالانتشار منتشر می شه (طبق ماده ۲۱۵ قانون امور حسبی) تا همه ذی نفعان (یعنی وراث، طلبکاران و وصی) از موضوع باخبر بشن و اگه اعتراضی دارن یا ادعایی، تو مهلت قانونی خودشون رو معرفی کنن.
معمولاً یه مهلت مشخص (مثلاً یک ماه) از تاریخ انتشار آگهی تعیین می شه. خیلی مهمه که حواستون به این مهلت ها باشه، چون اگه کسی ادعایی داره و توی این مهلت خودش رو معرفی نکنه، ممکنه بعداً دیگه نتونه کاری از پیش ببره. پس این آگهی برای اطلاع رسانی و جمع آوری همه ادعاها و مطالبات از ترکه خیلی مهمه.
نقش کارشناس رسمی دادگستری در ارزیابی اموال
گاهی اوقات، ارزش گذاری اموال متوفی کار ساده ای نیست. مثلاً یه خونه قدیمی چقدر می ارزه؟ یا یه قطعه زمین کشاورزی؟ اینجا پای «کارشناس رسمی دادگستری» به میون می آد. دادگاه می تونه از یه کارشناس بخواد که بیاد و اموال رو دقیقاً ارزش گذاری کنه. این کارشناس با توجه به تخصصش، یه قیمت منصفانه برای اموال تعیین می کنه که هم برای وراث و هم برای طلبکاران قابل قبوله. اینجوری هیچ کس نمی تونه بگه ارزش فلان مال کمتر یا بیشتر از اونیه که هست.
مسئولیت وراث در قبال دیون متوفی پس از تحریر ترکه
یه باور غلط اینه که اگه کسی فوت کنه، دیگه بدهی هاش از بین می ره. نه، اصلاً این طور نیست! بدهی های متوفی باید از اموالش پرداخت بشه. بعد از تحریر ترکه و مشخص شدن دقیق دیون، ورثه در قبال پرداخت این دیون، مسئولیت دارن. اما یه نکته مهم اینه که مسئولیت وراث، فقط تا سقف اموالی هست که بهشون ارث رسیده. یعنی اگه ارزش ارثیه کمتر از بدهی ها باشه، وراث مجبور نیستن از جیب خودشون بدهی ها رو پرداخت کنن. اولویت پرداخت دیون هم خیلی مهمه؛ مثلاً هزینه های کفن و دفن، بعد دیون با وثیقه و بعد بقیه بدهی ها.
وراث فقط تا سقف اموالی که از متوفی به ارث برده اند، مسئول پرداخت بدهی ها هستند و بیشتر از آن، تعهدی ندارند.
جلسه تحریر ترکه و اهمیت حضور ذی نفعان
بعد از کارهای اولیه، یه «جلسه تحریر ترکه» تشکیل می شه. این جلسه خیلی مهمه و از همه ذی نفعان (وراث، طلبکاران، وصی) دعوت می شه که حضور داشته باشن. توی این جلسه، لیست اموال و دیون که تهیه شده، به همه نشون داده می شه و اگه کسی اعتراضی داره یا می خواد نکته ای رو اضافه کنه، می تونه مطرح کنه. حضور در این جلسه به ذی نفعان این امکان رو می ده که از صحت و درستی صورت برداری مطمئن بشن و حق و حقوقشون رو پیگیری کنن. اگه کسی غایب باشه، طبق قانون برای اون هم تصمیم گیری می شه، اما حضور خودش خیلی بهتره.
پیامدهای عدم همکاری یکی از وراث
گاهی اوقات ممکنه یکی از وراث با بقیه همکاری نکنه، اطلاعات نده یا حتی مانع انجام کارها بشه. این عدم همکاری می تونه فرآیند تحریر ترکه رو حسابی کند و پیچیده کنه. اما یادتون باشه که این مانع از انجام کار نمی شه. دادگاه می تونه با دستور خودش، حتی بدون حضور اون وارث، کارها رو پیش ببره و تصمیمات لازم رو بگیره. البته که بهتره همه با هم همکاری کنن، اما اگه این اتفاق نیفته، قانون برای این موارد هم پیش بینی هایی کرده.
بررسی چالش های رایج (مثل اموال بدون سند، اختلافات در مالکیت)
توی تحریر ترکه، چالش های زیادی ممکنه پیش بیاد:
- اموال بدون سند: ممکنه متوفی اموالی داشته که سند رسمی نداره (مثل یه زمین یا ملک قولنامه ای). توی این مواقع، اثبات مالکیت کار سختی می شه و نیاز به ارائه مدارک دیگه مثل استشهادیه محلی یا شهادت شهود داره.
- اختلافات در مالکیت: گاهی ممکنه وراث یا حتی افراد غریبه ادعا کنن که فلان مال، اصلاً مال متوفی نبوده و مال اون هاست. اینجا هم ممکنه کار به دادگاه بکشه و نیاز به بررسی دقیق تر اسناد و مدارک باشه.
- اجرت المثل ایام تصرف ترکه: اگه یکی از وراث یا شخصی دیگه، بعد از فوت متوفی، بدون اجازه بقیه، از اموال ترکه استفاده کرده باشه، ممکنه بقیه وراث درخواست «اجرت المثل ایام تصرف ترکه» رو بدن. یعنی باید بابت اون مدتی که از مال استفاده کرده، مبلغی رو به عنوان اجاره بها بپردازه.
اهمیت مشاوره حقوقی با وکیل متخصص در امور حسبی
با توجه به همه این پیچیدگی ها، مشخصه که این راه، راه آسونی نیست و ممکنه توی هر مرحله با یه مشکل جدید روبه رو بشیم. برای همین، مشاوره با یه وکیل متخصص در امور حسبی و ارث و میراث، از نون شب هم واجب تره. یه وکیل خوب می تونه:
- شما رو توی همه مراحل راهنمایی کنه.
- کمکتون کنه مدارک لازم رو جمع آوری کنید.
- دادخواست رو به درستی تنظیم کنه.
- توی جلسات دادگاه از حقوق شما دفاع کنه.
- و خلاصه، کاری کنه که این فرآیند با کمترین دردسر و بیشترین سرعت پیش بره.
یادتون باشه که هزینه وکیل، در مقابل دردسرهایی که ممکنه بدون اون پیش بیاد، واقعاً ناچیزه.
سوالات متداول (FAQ)
آیا می توان بدون گواهی انحصار وراثت، درخواست تحریر ترکه داد؟
نه، این کار تقریباً غیرممکنه! گواهی انحصار وراثت مثل شناسنامه وراث می مونه و برای شروع هر کاری در مورد ارث و میراث، از جمله تحریر ترکه، لازمه. اول باید مشخص بشه ورثه کی ها هستن تا بشه کار صورت برداری رو شروع کرد. پس قبل از هر کاری، برای گرفتن گواهی انحصار وراثت اقدام کنید.
هزینه دادخواست تحریر ترکه چقدر است؟
هزینه دادخواست تحریر ترکه شامل دو بخش اصلی می شه: یکی هزینه دادرسی که مبلغ ثابتیه و هر ساله توسط قوه قضائیه اعلام می شه، و دیگری هزینه های جانبی مثل هزینه های مربوط به آگهی روزنامه (در صورت لزوم)، یا دستمزد کارشناس رسمی دادگستری (اگه لازم باشه اموال ارزش گذاری بشن). این هزینه ها متغیره و به میزان ترکه و پیچیدگی پرونده هم بستگی داره.
مدت زمان رسیدگی به دادخواست تحریر ترکه معمولاً چقدر است؟
مدت زمان رسیدگی به دادخواست تحریر ترکه به عوامل مختلفی بستگی داره؛ از جمله حجم پرونده، تعداد وراث، وجود یا عدم وجود اختلاف، و سرعت عمل شعبه رسیدگی کننده. اگه مدارک کامل باشه و همه چیز روال عادی خودش رو طی کنه، ممکنه چند ماه طول بکشه. اما اگه اختلاف و پیچیدگی وجود داشته باشه، می تونه زمان برتر هم باشه و حتی تا یک سال یا بیشتر هم طول بکشه.
اگر ورثه به توافق نرسند، چه می شود؟
اگه ورثه برای تحریر ترکه به توافق نرسن یا همکاری نکنن، دادگاه (یا شورای حل اختلاف) خودش طبق قانون اقدام می کنه. یعنی حتی اگه یکی از وراث هم درخواست تحریر ترکه بده و بقیه همکاری نکنن، دادگاه می تونه با استفاده از ابزارهای قانونی، مثل احضار یا حتی معرفی کارشناس، کار رو پیش ببره. نتیجه تحریر ترکه برای همه لازم الاجرا خواهد بود.
آیا تحریر ترکه مانع از تقسیم ترکه است؟
نه، دقیقاً برعکس! تحریر ترکه نه تنها مانع از تقسیم ترکه نیست، بلکه مقدمه ای ضروری برای تقسیم ترکه ست. تا وقتی که دقیقاً ندونیم چه اموالی و دیونی وجود داره، چطوری می تونیم اون ها رو تقسیم کنیم؟ تحریر ترکه شفافیت لازم رو برای تقسیم عادلانه و قانونی ترکه فراهم می کنه.
نقش وصی و قیم در تحریر ترکه چیست؟
همون طور که قبلاً هم گفتیم، وصی (که متوفی برای اداره اموالش تعیین کرده) و قیم (که برای وراث صغیر یا محجور تعیین می شه) می تونن خودشون درخواست تحریر ترکه رو بدن. اگه هم این کار رو نکنن، باید در تمام مراحل تحریر ترکه، به نمایندگی از کسانی که مسئولشون هستن، حضور فعال داشته باشن و از حقوق اون ها دفاع کنن.
نتیجه گیری
تحریر ترکه شاید در نگاه اول یه فرآیند پیچیده و اداری به نظر برسه، اما با همین راهنمایی که خوندید، متوجه شدید که چقدر برای ساماندهی امور مالی متوفی و جلوگیری از اختلافات بین وراث، حیاتی و مهمه. از شناسایی دقیق اموال و بدهی ها گرفته تا حفظ حقوق ورثه صغیر یا غایب، همه و همه نشون دهنده اهمیت این قدم اولیه تو حل و فصل ماجرای ارث و میراثه.
یادتون باشه که دقت تو جمع آوری مدارک، تنظیم صحیح دادخواست و آگاهی از مراحل قانونی، می تونه راه رو برای شما حسابی هموار کنه. استفاده از نمونه فرم دادخواست تحریر ترکه که اینجا ارائه کردیم، می تونه یه شروع عالی باشه. و البته، اگه احساس کردید مسیر پرپیچ و خمه، از مشاوره با یه وکیل متخصص در امور حسبی غافل نشید. وکیل مثل یه چراغ راه می تونه تمام مسیر رو براتون روشن کنه و نذاره که خدای نکرده، حقی از کسی ضایع بشه یا خودتون دچار سردرگمی و دردسر بشید. با آگاهی و اقدام به موقع، می تونید این مرحله رو به سلامت پشت سر بگذارید.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "دادخواست تحریر ترکه: دانلود نمونه فرم آماده (رایگان و قابل ویرایش)" هستید؟ با کلیک بر روی قوانین حقوقی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "دادخواست تحریر ترکه: دانلود نمونه فرم آماده (رایگان و قابل ویرایش)"، کلیک کنید.
