دست دادن با زن برادر چه حکمی دارد

حکم دست دادن با زن برادر، از دیدگاه مراجع عظام تقلید، جایز نیست و حرام محسوب می شود. زن برادر در شمار نامحرمان قرار می گیرد و قوانین مربوط به حریم نامحرم، چه در مورد فامیل و چه غیرفامیل، یکسان است و شامل حال او نیز می شود. این حکم حتی در صورت عدم قصد لذت یا در سنین بالا نیز صادق است و لازم است که حریم شرعی در این رابطه حفظ شود.

توی زندگی پر از روابط فامیلی و دوستانه، گاهی اوقات یه سری سوالات شرعی پیش میاد که شاید روی کاغذ ساده به نظر برسن، اما توی عمل میتونن حسابی پیچیده باشن. یکی از این سوالات پرتکرار و مهم، همین مسئله دست دادن با زن برادره. روابط خانوادگی ما ایرانی ها خیلی نزدیکه و صمیمیت زیادی بین اعضای فامیل وجود داره. این صمیمیت گاهی باعث میشه مرزهای شرعی رو ناخواسته رد کنیم یا اصلا حواسمون نباشه که داریم اشتباهی می کنیم.

میدونید، اسلام روی حفظ حریم ها و پاکی روابط خیلی تاکید داره. این احکام نه برای سخت گیری، بلکه برای حفظ آرامش و سعادت خودمونه. ممکنه توی یه مهمونی یا دورهمی، زن برادر آدم با روی خوش بیاد جلو و بخواد دست بده؛ اینجا دیگه تصمیم سخته. اگه دست ندی، ممکنه ناراحت بشن؛ اگه دست بدی، حس کنی شاید کار درستی نبوده. اینجاست که باید بدونیم دقیقا حکم شرعی چیه و چطور میشه هم حریم ها رو رعایت کرد و هم روابط رو حفظ کرد. پس بیایید با هم ریشه ای به این موضوع نگاه کنیم و ببینیم دینمون چی میگه.

پایه شرعی: آیا زن برادر محرم است یا نامحرم؟

اول از همه، برای اینکه بتونیم حکم دست دادن با زن برادر رو بفهمیم، باید یه نکته اساسی رو روشن کنیم: اصلا زن برادر برای مرد، محرمه یا نامحرم؟ این سوال، کلید اصلی ماجراست. تو شریعت اسلام، محرمیت سه دسته کلی داره که بهمون میگه با چه کسانی میتونیم ازدواج کنیم و با چه کسانی نمیتونیم، یا اینکه حدود روابط و نگاه بهشون چطوریه.

انواع محرمیت: نسبی، سببی، رضاعی

قبل از اینکه برسیم به اصل موضوع، بهتره یه مرور کوچولو روی انواع محرمیت داشته باشیم:

• محرمیت نسبی (خونی): این نوع محرمیت از طریق تولد و خویشاوندی خونی ایجاد میشه. مثلاً مادر، خواهر، دختر، خاله، عمه و نوه ها و اجداد، از محارم نسبی محسوب میشن. با این افراد ازدواج حرامه و میتونیم بدون حجاب و با رعایت حدود نگاه بهشون نگاه کنیم.
• محرمیت سببی (از طریق ازدواج): این محرمیت به واسطه عقد ازدواج به وجود میاد. مثلاً مادر همسر (مادر زن یا مادر شوهر)، مادربزرگ همسر، دختر همسر از شوهر قبلی (ربیبه) یا پدر همسر (پدر زن یا پدر شوهر). این افراد تا ابد محرم محسوب میشن، حتی اگه اون ازدواج به جدایی ختم بشه.
• محرمیت رضاعی (از طریق شیر خوردن): اگه یه بچه با شرایط خاصی (که توی کتابای فقهی به تفصیل گفته شده) از زنی شیر بخوره، اون زن میشه مادر رضاعی اون بچه و بقیه افراد خانواده رضاعی هم محرم میشن. مثلاً شوهر اون زن، میشه پدر رضاعی بچه. این نوع محرمیت هم مثل محرمیت نسبی عمل می کنه.

زن برادر: محرم سببی نیست!

حالا برگردیم به زن برادر. با توجه به تعریف هایی که کردیم، زن برادر در هیچ کدوم از این دسته ها (نسبی، سببی، رضاعی) برای مرد، محرم محسوب نمیشه. خیلی ها ممکنه فکر کنن چون زن برادر با برادرشون ازدواج کرده، پس برای اونها هم محرمه. اما این یک اشتباه رایجه. محرمیت سببی فقط شامل یه سری افراد خاص میشه که بالا گفتیم. مثلاً اگه شما ازدواج کنید، مادر همسرتون محرم شماست، اما خواهر همسرتون (خواهر زن) یا زن برادرتون (که زن برادر شماست) محرم نیستن.

زن برادر، نامادری شما نیست. او همسر برادر شماست و این پیوند، باعث محرمیت شما با او نمیشه. درست مثل اینکه خواهر زن هم نامحرم محسوب میشه، مگر اینکه شرایط خاصی پیش بیاد (مثلا اگه همسرتون فوت کنه یا طلاق بگیرید، بعد از عده، میتونید با خواهرش ازدواج کنید). پس به طور خلاصه، جواب این سوال خیلی واضحه:

زن برادر برای مرد، یک فرد نامحرم محسوب می شود و باید تمام احکام مربوط به نامحرم در مورد او رعایت شود.

این نتیجه گیری اساسی ترین پایه ایه که برای ادامه بحث نیاز داریم. حالا که میدونیم زن برادر نامحرمه، پس طبیعیه که حکم دست دادن باهاش هم مثل هر نامحرم دیگه ای باشه.

حکم دست دادن با زن برادر از دیدگاه مراجع عظام تقلید (فتاوای صریح)

حالا که فهمیدیم زن برادر یک نامحرمه، وقتشه ببینیم مراجع بزرگوار تقلید درباره دست دادن با نامحرم، به خصوص توی روابط فامیلی، چی میگن. حقیقتش اینه که در این مورد، تقریباً همه مراجع بزرگوار نظر یکسانی دارن و تاکیدشون روی حفظ حریم هاست.

فتوای آیت الله العظمی خامنه ای

طبق فتوای رهبر معظم انقلاب، مصافحه و دست دادن با نامحرم به هیچ وجه جایز نیست. ایشون تأکید دارن که هر زن و مرد مکلفی، چه فامیل باشه و چه غریبه، باید در تماس و نشست و برخاست با جنس مخالف، حریم ضوابط شرعی رو دقیقاً رعایت کنه و از هر عملی که ممکنه باعث فتنه و فساد بشه، دوری کنه. یعنی حتی اگه هیچ قصد سوئی هم نباشه، باز هم دست دادن ممنوعه.

فتوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی

آیت الله العظمی مکارم شیرازی هم به صراحت اعلام کردن که دست دادن زن و مرد نامحرم جایز نیست. ایشون حتی توصیه می کنن که سعی بشه با زبان خوش جلوی این رسم گرفته بشه، چون این حکم در مورد همه نامحرمان، چه فامیل باشن و چه نباشن، یکسانه. این نشون میده که مراجع روی این موضوع جدی هستن.

فتوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی

این مرجع بزرگوار هم خیلی قاطعانه فرمودن که: در احکام مترتب بر نامحرم فرقی بین فامیل و غیرفامیل نیست. یعنی همونطور که با یک نامحرم غریبه نمیشه دست داد، با نامحرمان فامیل مثل زن برادر هم نمیشه دست داد. این جمله کوتاه و پرمحتوا، تکلیف رو حسابی روشن می کنه.

فتوای آیت الله العظمی مظاهری

آیت الله العظمی مظاهری هم با بیان دست دادن به نامحرم ولو خودی حرام است به وضوح به این موضوع اشاره دارن که خویشاوندی و صمیمیت خانوادگی، باعث نمیشه حکم نامحرمی از بین بره. ایشون هم تاکید دارن که رفت وآمد به اندازه متعارف باشه و تلاش کنیم گناه نکنیم.

فتوای آیت الله العظمی سیستانی (و سایر مراجع)

آیت الله العظمی سیستانی نیز مانند سایر مراجع، دست دادن با نامحرم را بدون وجود حائل جایز نمی دانند. اگرچه ایشان فرموده اند که اگر دست دادن از روی لباس ضخیم باشد و بدن نامحرم لمس نشود و قصد لذت و شهوت در میان نباشد، اشکال ندارد، اما احتیاط واجب آن است که حتی در این حالت نیز از فشردن دست یکدیگر خودداری شود. این نکته نشون میده که حتی با حائل هم باید نهایت احتیاط رو رعایت کرد.

جمع بندی فتاوا

همونطور که دیدید، همه مراجع بزرگوار در این مورد اتفاق نظر دارن. چه زن برادر باشه، چه دختر عمه، چه زن دایی و چه هر نامحرم دیگه، دست دادن و مصافحه مستقیم باهاش از نظر شرعی جایز نیست. فرقی نمیکنه طرف مقابل مسن باشه یا جوون، نیت آدم پاک باشه یا نباشه. قانون خدا روشنه و برای همه یکسانه. پس اگه دنبال یک زندگی پاک و رضایت خداییم، باید این مرزها رو رعایت کنیم.

فلسفه و حکمت حرمت دست دادن با نامحرم (چرا این حکم وجود دارد؟)

شاید براتون سوال پیش بیاد که خب، چرا اینقدر روی دست ندادن با نامحرم تاکید شده؟ چرا اسلام اینقدر روی حریم ها حساسه؟ مگه یه دست دادن ساده، اونم توی جمع فامیل، چی داره که حرام باشه؟ اینجاست که باید به حکمت و فلسفه احکام نگاه کنیم. احکام الهی الکی و بی دلیل نیستن، پشت هر کدومشون یه عالمه منفعت و خیر برای انسان و جامعه وجود داره که شاید ما در نگاه اول نبینیم.

حفظ حریم ها و جلوگیری از گناه

یکی از مهمترین دلایل، حفظ حریم ها و جلوگیری از گناهه. اسلام مثل یه سد عمل می کنه که جلوی طغیان شهوات و وسوسه های شیطانی رو میگیره. دست دادن با نامحرم، هرچند به ظاهر ساده باشه، میتونه یه قدم کوچک در مسیر ورود به گناهان بزرگتر باشه. اینجور مسائل، مثل کاتالیزور عمل می کنن و ممکنه راه رو برای اتفاقات ناخوشایند بعدی باز کنن. وقتی این حریم های کوچک شکسته میشن، کم کم حریم های بزرگتر هم ممکنه نادیده گرفته بشن و خدای ناکرده به گناهان بزرگتر کشیده بشیم. اسلام نمیخواد ما رو محدود کنه، میخواد از ما محافظت کنه.

اهمیت پاکی نگاه، قلب و دوری از وسوسه های شیطانی

قرآن و روایات بارها به پاکی نگاه و دوری از وسوسه های شیطانی تاکید دارن. حرمت دست دادن با نامحرم، به پاکی نگاه و قلب ما کمک می کنه. وقتی این مرزها رو رعایت می کنیم، هم خودمون بیشتر مراقب افکار و نگاه هامون هستیم، هم به طرف مقابل این پیام رو میدیم که حریم ها باید رعایت بشن. این باعث میشه کمتر دچار وسوسه بشیم و ذهنمون از آلودگی ها دور بمونه. میدونید، شیطان از همین قدم های کوچیک شروع می کنه و اگه جلوی راهش رو نگیریم، ممکنه کار به جاهای باریک بکشه.

صیانت از سلامت روانی جامعه و تحکیم بنیان خانواده ها

وقتی حریم های شرعی به درستی رعایت میشن، سلامت روانی جامعه و بنیان خانواده ها محکم تر میشه. روابط زن و مرد در جامعه به سمت تعادل میره و از ابتذال و بی بندوباری جلوگیری میشه. در یک خانواده، اگه روابط با نامحرمان (مثل زن برادر، خواهر شوهر، پسر عمو و…) بر پایه اصول شرعی باشه، حس آرامش و امنیت بیشتری بین زن و شوهر ایجاد میشه. این روابط پاک، مانع از حسادت ها و سوءظن ها میشه و محیط خانواده رو امن تر و محبت آمیزتر می کنه. فکر کنید اگه هر کسی با هر کسی دست بده و روبوسی کنه، چه آشفتگی ای توی روابط پیش میاد.

حفظ کرامت و حرمت افراد و جلوگیری از ابتذال

یکی دیگه از حکمت ها، حفظ کرامت و حرمت انسانه. اسلام برای انسان ارزش و مقام بالایی قائل شده و نمیخواد این مقام با رفتارهای نامناسب خدشه دار بشه. وقتی مرد و زن با نامحرمان خودشون حد و حدود رو رعایت می کنن، در واقع به خودشون و به همدیگه احترام میذارن و از اینکه تبدیل به ابزاری برای لذت های آنی و گذرا بشن، جلوگیری می کنن. اینجوری، روابط معنی دارتر و عمیق تر میشن و از ابتذال و سطحی نگری دوری می کنیم. کرامت زن و مرد، با رعایت این احکام، بیشتر حفظ میشه و این، نعمتیه که شاید الان به راحتی درک نشه.

پس، می بینیم که احکام الهی نه تنها محدودیت نیستن، بلکه مثل یه حصار امن عمل می کنن که ما رو از آسیب ها حفظ میکنن. رعایت این احکام، یه جور سرمایه گذاری برای آرامش فردی و اجتماعیه که شاید توی نگاه اول درکش سخت باشه، ولی در بلندمدت، آثار مثبتش رو توی زندگیمون میبینیم.

راهکارهای عملی و توصیه های کاربردی در موقعیت های خانوادگی

حالا که فهمیدیم دست دادن با زن برادر و هر نامحرم دیگه ای جایز نیست، ممکنه بگید خب، توی عمل چی کار کنیم؟ توی یه مهمونی شلوغ، وقتی همه دارن دست میدن و روبوسی میکنن، چطور میشه این حکم رو رعایت کرد بدون اینکه کسی ناراحت بشه یا سوء تفاهمی پیش بیاد؟ اینجاست که پای راهکارهای عملی و هوشمندانه وسط میاد. با کمی خلاقیت و البته اعتماد به نفس، میشه هم خدا رو شاد کرد و هم دل بنده خدا رو نشکست.

جایگزین های مناسب برای دست دادن

باید یاد بگیریم که میشه ابراز احترام و محبت رو بدون تماس فیزیکی هم نشون داد. چند تا راهکار ساده ولی کارآمد اینهاست:

1. سلام کلامی محترمانه و ابراز ارادت زبانی: یه سلام گرم و صمیمی، همراه با یک جمله محبت آمیز مثل خیلی خوش اومدید یا خوشحالم دیدمتون، خودش کلی حرف برای گفتن داره. میشه یه لبخند واقعی چاشنی سلاممون کنیم و نشون بدیم که از دیدنشون خوشحالیم.
2. اشاره با سر یا دست به نشانه احترام (بدون لمس فیزیکی): وقتی کسی به سمتتون میاد که دست بده، میتونید با یه اشاره سر، یا گذاشتن دست روی سینه و تعظیم کوچیک، یا حتی اشاره با دست (مثل بالا بردن دست به نشانه سلام) احترام خودتون رو نشون بدید. این کار هم نشانه احترامه و هم مرز شرعی رو حفظ می کنه.
3. رعایت فاصله مناسب در گفتگو و نشست و برخاست: وقتی با نامحرم صحبت می کنید، حواستون باشه که زیادی نزدیک نشید و یه فاصله معقول رو حفظ کنید. این هم خودش بخشی از رعایت حریمه.

مدیریت موقعیت های حساس (پاسخ به چالش های رایج)

اینجا میرسیم به اون جاهای حساس و پر چالش که ممکنه توی ذهن خیلی هامون سوال ایجاد کنه:

«اگر دست ندهم، ناراحت می شوند؟»

این یکی از رایج ترین دغدغه هاست. باید بدونید که رضایت خداوند، از هر رضایت دیگه ای مهم تره. البته قرار نیست با تندروی یا رفتار خشک و بی احترامی عمل کنیم. میتونیم با آرامش و روی خوش، مثلاً بگیم: ببخشید، من طبق اعتقاداتم با نامحرم دست نمیدم، ولی از دیدنتون واقعاً خوشحالم. یا از قبل به افراد نزدیک تر فامیل توضیح بدید که چطور رفتار می کنید تا اونها هم این رو به بقیه منتقل کنن. میشه با همین لبخند و لحن دوستانه، توضیح بدیم که این کار از روی بی احترامی نیست، بلکه از روی اعتقاد قلبی مونه.

«اگر زن برادر مسن باشد، باز هم حرام است؟»

گاهی اوقات فکر می کنیم اگه طرف مسن باشه، دیگه اشکالی نداره. اما حکم شرعی سن و سال نمیشناسه. نامحرم، نامحرمه؛ چه جوون باشه چه مسن. این یه خط قرمزه که برای همه یکسانه. اگه یه نفر مسن باشه و توقع دست دادن داشته باشه، میشه با همون شیوه های جایگزین که گفتیم، احترام رو حفظ کرد و از توضیحات کوتاه و مودبانه استفاده کرد.

«اگر نیت پاک باشد چطور؟»

خیلی ها میگن دل که پاک باشه، کافیه! اما نیت پاک به تنهایی حلال کننده حرام نیست. اسلام، هم به ظاهر و هم به باطن اهمیت میده. ممکنه نیت ما پاک باشه، ولی عمل ما (دست دادن با نامحرم) مصداق حرام باشه و به مرور زمان، ممکنه همین ظاهر، روی باطن هم تاثیر بذاره. همونطور که گفتیم، احکام برای جلوگیری از گناه و حفظ حریم ها هستن و اینها خطوط قرمزی هستن که نباید ازشون عبور کرد.

دست دادن از روی لباس (با دستکش یا پارچه ضخیم)

در مورد دست دادن از روی لباس، برخی مراجع (مثل آیت الله سیستانی که بالاتر ذکر شد) معتقدن که اگر لباس به قدری ضخیم باشه که حرارت بدن به دست نرسه و فشاری هم داده نشه و قصد لذتی هم در کار نباشه، اشکالی نداره. اما احتیاط واجب بر اینه که کلاً از این کار خودداری بشه. اگه مجبور به این کار هستید، حتماً لباس یا دستکش باید به قدری ضخیم باشه که اصلا تماس پوستی حس نشه و هیچ فشاری هم نباید داده بشه. با این حال، بهترین کار اینه که از همون جایگزین ها استفاده کنیم تا خیالمون راحت باشه.

بهترین راهکار در تمام موقعیت ها، انتخاب جایگزین های محترمانه و ابراز محبت کلامی و رفتاری است، بدون اینکه حریم های شرعی شکسته شوند.

آموزش و تبیین در خانواده

یه راهکار بلندمدت و اساسی، آموزش و تبیین این احکام در محیط خانواده ست. اگه از بچگی این مسائل رو به فرزندانمون یاد بدیم و فلسفه و حکمتش رو براشون روشن کنیم، خودشون از همون اول حدود رو رعایت می کنن. میتونیم با گفتگوهای محبت آمیز و نه دستوری، برای اعضای خانواده توضیح بدیم که چرا این احکام وجود دارن و چقدر برای آرامش و سعادت ما مفید هستن.

احکام مرتبط: نگاه و پوشش در برابر نامحرم

خب، تا اینجا درباره دست دادن با زن برادر و نامحرمان صحبت کردیم، اما احکام شرعی محدود به همین یه مورد نیست. دو تا موضوع دیگه هم هست که خیلی مهمه و با بحث نامحرم ارتباط تنگاتنگی داره: نگاه کردن و پوشش.

حکم نگاه به نامحرم

اینکه چطور به نامحرم نگاه کنیم، هم برای زن و هم برای مرد، حکم داره. به طور کلی، نگاه شهوت آلود به نامحرم (چه زن و چه مرد) حرامه. حتی نگاه عادی هم باید با رعایت حدود و بدون قصد لذت باشه.

• برای مردان: نگاه به تمام بدن زن نامحرم، به جز صورت و دست ها تا مچ، حتی بدون قصد لذت، جایز نیست و حرام است. اما نگاه به صورت و دست ها تا مچ، اگر بدون قصد لذت و ریبه (ترس افتادن به گناه) باشد، اشکالی ندارد. با این حال، احتیاط مستحب اینه که حتی به این مقدار هم نگاه نشه.
• برای زنان: نگاه زنان به مردان نامحرم هم باید بدون قصد لذت و ریبه باشه. نگاه به جاهایی از بدن مرد که معمولاً پوشیده میشه (مثل سینه، بازو و…) جایز نیست. اما نگاه به صورت، گردن و دست و پاهای مرد نامحرم (بدون قصد لذت)، اشکالی نداره.

این احکام نشون میده که چقدر اسلام روی پاکی چشم و دوری از وسوسه ها تاکید داره. اگه حواسمون به نگاهمون باشه، خیلی از مشکلات بعدی پیش نمیاد. یعنی این حریم ها زنجیره ای به هم وصل هستن و رعایت یکی، به رعایت بقیه هم کمک می کنه.

یادآوری اهمیت رعایت پوشش شرعی برای زنان

حالا که صحبت از نامحرم و حریم هاست، نمیشه از پوشش شرعی برای زنان غافل شد. زن مسلمان باید تمام بدن خودش رو از نامحرم بپوشونه، به جز گردی صورت و دست ها تا مچ. این حکم حتی توی جمع های خانوادگی که نامحرم وجود داره هم صادقه. یعنی اگه توی خونه زن برادر هستید و برادرتون یا پدرشوهرتون حضور دارن، باید حجاب رو رعایت کنید. البته منظور از حجاب، لزوماً چادر نیست، بلکه پوششیه که تمام بدن رو بپوشونه و باعث جلب توجه نشه.

نکات مهم:

• پوشش باید طوری باشه که زیبایی ها و زینت ها رو بپوشونه.
• لباس نباید تنگ و چسبان باشه که برجستگی های بدن رو نشون بده.
• لباس نباید نازک و بدن نما باشه.
• پوشاندن صورت و دست ها تا مچ (در صورت عدم آرایش و زیور) واجب نیست، اما پوشش موها و گردن و بقیه بدن لازمه.

خلاصه اینکه، اسلام میخواد زن و مرد توی جامعه، چه توی محیط عمومی و چه توی جمع های خانوادگی که نامحرم هست، با کرامت و احترام خاص خودشون ظاهر بشن و از هر چیزی که ممکنه باعث تحریک یا گناه بشه، دوری کنن. این احکام ضامن آرامش و سلامت روحی و روانی فرد و جامعه ست.

نتیجه گیری: آرامش، برکت و سعادت در گرو رعایت موازین الهی

خب، تا اینجا با هم مفصل درباره حکم دست دادن با زن برادر صحبت کردیم. دیدیم که بر اساس فتاوای مراجع عظام تقلید، زن برادر یک فرد نامحرم محسوب میشه و دست دادن با او، مثل هر نامحرم دیگه ای، جایز نیست. این حکم هیچ فرقی با نامحرمان فامیل یا غریبه نداره و حتی نیت پاک یا سن بالا هم نمیتونه این حکم رو تغییر بده.

همچنین با هم بررسی کردیم که چرا اسلام روی این حریم ها اینقدر تاکید داره. دیدیم که این احکام، فقط و فقط برای حفظ آرامش، پاکی و سعادت فردی و اجتماعی ماست. اینها محدودیت نیستن، بلکه حصارهایی هستن که ما رو از آسیب ها و وسوسه های شیطانی حفظ می کنن. وقتی حریم ها رعایت میشن، بنیان خانواده ها محکم تر میشه، جامعه از ابتذال دور میمونه و کرامت انسان ها حفظ میشه.

شاید در عمل، رعایت این احکام توی جامعه امروز که خیلی از این مرزها کمرنگ شدن، کمی سخت به نظر برسه. ممکنه با خودمون فکر کنیم که چطور میشه هم دین رو رعایت کرد و هم دل فامیل رو نشکست. اما دیدیم که راهکارهای عملی و هوشمندانه ای وجود داره. میشه با یه لبخند، یه سلام گرم و صمیمی، یا یه اشاره محترمانه، هم احترام رو به جا آورد و هم از انجام کار حرام دوری کرد. گاهی اوقات توضیح کوتاه و محترمانه اعتقاداتمون به نزدیکان، میتونه جلوی خیلی از سوءتفاهم ها رو بگیره.

یادمون باشه، سعادت واقعی در گرو تبعیت از دستورات الهیه. وقتی خدا چیزی رو از ما میخواد یا چیزی رو منع میکنه، قطعاً خیر و صلاح ما در اون هست، حتی اگه در ابتدا فلسفه ش رو درک نکنیم. پس بیایید با تعهد و پایبندی به احکام دین، برای خودمون و خانواده هامون زندگی پاک و معنوی بسازیم. اینجوری هم دل خودمون آرومه، هم رضایت خدا رو به دست میاریم و هم الگوی خوبی برای نسل های بعد خواهیم بود. به قول معروف، ماهی رو هر وقت از آب بگیری تازه است؛ هیچ وقت برای شروع یک زندگی پاک تر دیر نیست.